ขณะที่วิถีจิตเกิดขณะนั้นไม่ใช่หลับ

ผู้ฟัง ถ้าฝันก็ต้องมโนทวารอย่างเดียว แต่ว่าเป็นเหตุปัจจัยที่จะให้คิดนึกทางมโนทวารนี่คิดนึกได้

ท่านอาจารย์ ถูกต้อง ขณะที่หลับไม่สนิทจะมีความฝันทางมโนทวาร แต่ไม่ใช่เห็น ในฝันเหมือนเห็น ฝันเห็นงู จำได้ใช่ไหม ตื่นขึ้นมาก็บอกว่าฝันเห็นงู แต่ในขณะฝันไม่ได้เห็นงูเลย ขณะที่กำลังหลับสนิท ก็จะมีวิถีจิตแต่ทวารเกิดสลับกันได้ ขณะใดมีวิถีจิตเกิดขณะนั้นไม่ใช่หลับ แล้วแต่ว่าจะเป็นวิถีจิตทางตา หรือทางใจ ทางหู ทางใจก็แล้วแต่

ผู้ฟัง ถ้าไม่หลับสนิทโอกาสที่จะเกิดทางทวารเกิดได้ แล้วก็เอาไปฝันด้วย แต่ว่าเวลาฝันนั้นต้องเป็นทางจิตอย่างเดียว

ท่านอาจารย์ ถูกต้อง

ที่มา ...

พื้นฐานพระอภิธรรม ตอนที่ 35