วิถีจิตแรกทางมโนทวาร - มโนทวาราวัชชนจิต

มโนทวาราวัชชนจิตเป็นวิถีจิตดวงแรกที่ทำอาวัชชนกิจ เป็นชาติอะไร? ชาติกิริยา

เกิดที่ไหน? หทยวัตถุ

ตอนนี้ง่ายมาก ถ้าจะถามซ้ำต่อไปจนกระทั่งถึง

เป็นอาเสวนปัจจัยหรือเปล่า? ไม่เป็น

เพราะเหตุใด?

เวลาที่ทำอาวัชชนกิจ มโนทวาราวัชชนจิตเกิดขึ้นเพียงครั้งเดียว ทางมโนทวาร ไม่ต้องเกิดขึ้นหลายครั้ง

ท่านผู้ฟังนั่งๆ อยู่ ถึงแม้จะไม่ได้เห็นอะไร ไม่ได้ยินอะไร ไม่ได้กลิ่นอะไร ไม่ได้ลิ้มรสอะไร ไม่ได้รู้สิ่งที่กระทบสัมผัส คิดนึกอยู่เสมอโดยที่ไม่รู้ตัว เวลาถามว่ากำลังคิดอะไร ยากที่จะตอบใช่ไหม? บางทีก็ตอบไม่ได้ แต่ไม่ได้หมายความว่า ในขณะที่ตอบไม่ได้นี้ไม่ได้คิด เพราะเหตุว่าถ้ากล่าวถึงสภาพที่คิด คือวิตกเจตสิก หรือขณะที่จิตคิด จะมีการคิดแม้ว่าไม่ได้คิดเป็นคำ วิตกเจตสิกเกิดพร้อมกับสัมปฏิจฉันนจิตและจิตอื่นๆ ที่ต่อจากนั้น เว้นไม่เกิดกับทวิปัญจวิญญาณจิตเท่านั้น

เพราะฉะนั้นก็ให้เห็นสภาพของวิตกเจตสิกซึ่งมีลักษณะตรึก หรือจรดในอารมณ์ เพราะฉะนั้นมโนทวาราวัชชนจิตซึ่งเป็นวิถีจิตแรกทางมโนทวาร ไม่เกิดหลายครั้ง