ต้องมีความรู้ขั้นฟังก่อน

กว่าจะประจักษ์ความจริงของธรรม ต้องมีความรู้ขั้นฟังก่อน เพราะว่าถ้าฟังแล้วก็ยังเป็นเราฟัง หรือว่าเราอยากจะรู้นั่น อยากจะรู้นี่ ได้ยินชื่ออะไรก็อยากจะรู้ แต่ไม่เข้าใจ นั่นไม่ใช่ประโยชน์ของการฟัง การฟังขณะนี้ก็เป็นธรรม  ค่อยๆเข้าใจขึ้น เปลี่ยนธรรมให้เป็นอื่นได้ไหมคะ ในเมื่อเข้าใจว่า ธรรมเป็นธรรม อยู่ไปฟังไปแล้วทีหลังจะเปลี่ยนว่าเป็นเรา ไหมคะ ก็เรียนแล้วเข้าใจแล้วว่า เป็นธรรม แล้วไปเอาเราที่ไหนมา ธรรมมี ๒ อย่าง  สภาพที่ไม่รู้อะไรเลยมีจริงๆ จะให้สภาพนั้นไปรู้อะไรก็ไม่ได้ อย่างเสียง มีจริง จะให้เสียงเป็นสุข จะให้เสียงเป็นทุกข์ จะให้เสียงโกรธ เสียงหิว เสียงไม่เป็นอย่างนั้นเลย เพราะว่าเสียงไม่สามารถที่จะรู้อะไรได้เลยทั้งสิ้น ลักษณะของสภาพธรรมที่เกิดแต่ไม่ใช่สภาพรู้  เป็นรูปธรรม ใช้คำอะไรก็ได้ แต่ให้เข้าใจว่า สภาพนั้นไม่สามารถจะรู้อะไรได้เลย เป็นเราหรือเปล่าคะ รูปธรรม ทั้งหมดตั้งแต่ศีรษะจรดเท้าเป็นเราหรือเปล่า รูปก็เป็นรูป จะเป็นเราได้อย่างไร รูปที่เกิดจากกรรม เช่น จักขุปสาท โสตปสาท ตา หู จมูก ลิ้น กาย  ใครทำให้เกิดได้ ใครคนไหนทำให้รูปเกิดได้ ใครคนไหนทำให้เห็นเกิด ในขณะนี้เห็นเกิดแล้ว ความรู้สึกจะเป็นเฉยๆ หรือสุข หรือทุกข์ก็ตาม ใครทำได้ ในเมื่อสิ่งนี้เกิดแล้ว แล้วตลอดชีวิตตั้งแต่เกิดมา มีแต่สิ่งที่ปัจจัยปรุงแต่งให้เกิดแล้วปรากฏทั้งนั้นเลย เพราะฉะนั้นสิ่งนั้นเกิดเพราะเหตุปัจจัยไม่ใช่เกิดเพราะเราทำให้เกิด