พระเดินจงกรมเป็นการปฏิบัติธรรมยังไง

ถาม   สงสัยเรื่องการจงกรม พิเศษอย่างไร ต้องพิเศษแน่ เพราะอ่านในพระไตรปิฎกบางคนมองจากภูเขาเห็นพระจุดตะเกียงจงกรมกัน แสดงว่าพระปฏิบัติกันอย่างไร

ส.   คำนี้มาจากภาษาบาลี ถ้าไม่รู้คำแปลของคำไหน ก็คิดว่า คำนั้นศักดิ์สิทธิ์ ศักดิ์สิทธิ์เพราะไม่รู้ว่าคืออะไร อย่างคำว่า จงกรม แต่ตามความเป็นจริงแล้วถ้ารู้ความหมายก็เป็นธรรมดา ถ้าใช้คำว่า เดิน ในภาษาไทย จังกัมมะ คือ ก้าวไป ก้าวไป ก็คือเดิน ไม่ใช่เพียงก้าวเดียวแล้วก็หยุด นั่งมีสติ เดินมีสติ นอนมีสติ เพราะว่าการเป็นภิกษุเพื่ออบรมเจริญปัญญาถึงการรู้แจ้งธรรมถึงความเป็นพระอรหันต์ด้วย ถ้าไม่บวชก็สามารถบรรลุคุณธรรมเป็นพระอรหันต์ก็ได้ แต่เมื่อบรรลุคุณธรรมเป็นพระอรหันต์แล้ว ที่จะมีชีวิตอยู่อย่างคฤหัสถ์อีกต่อไปไม่ได้

เพราะฉะนั้น จุดมุ่งหมายของผู้จะบวชคือถึงความเป็นพระอรหันต์ หรือเพื่อให้ถึง แต่จะถึงหรือไม่ถึงไม่ใช่เรื่องบังคับ แต่มีจุดมุ่งหมายไม่ใช่เพียงพระโสดาบัน เพราะถ้าเป็นพระโสดาบันไม่ต้องบวชก็ได้ เป็นพระสกทาคามี เป็นพระอนาคามี ก็ไม่ต้องบวช แต่ถ้าถึงความเป็นพระอรหันต์แล้ว จะมีชีวิตอย่างคฤหัสถ์ไม่ได้ ก็เป็นเรื่องที่ว่า ชีวิตของบรรพชิตก็ต้องต่างจากชีวิตของคฤหัสถ์ คฤหัสถ์คงมีอิริยาบถตามอัธยาศัย นั่งบ้าง นอนบ้าง ยืนบ้าง เดินบ้าง ทำกิจธุระต่างๆบ้าง แต่บรรพชิตท่านไม่ต้องหุงหาอาหารเลย ไม่ต้องทำกิจการงานเลย ท่านมีกิจ ๒ อย่าง คือ คันถธุระกับวิปัสสนาธุระ คันถธุระคือการศึกษาพระธรรมให้เข้าใจถูกต้อง วิปัสสนาธุระ คือ เมื่อศึกษาแล้วประพฤติปฏิบัติตาม

นี่คือกิจหน้าที่ของบรรพชิต เพราะนอกจากเกื้อกูลบุคคลจากความรู้ของท่าน อบรมเจริญปัญญาของท่านเอง ท่านก็ต้องอบรมเจริญปัญญาให้ถึงความเป็นพระอรหันต์ด้วย

ถ้าเข้าใจว่า จังกัมมะ หรือจงกรม ก็คือการเดินปกติธรรมดา ไม่สงสัยอีกแล้วใช่ไหมคะ ว่าจะต้องทำท่าทำทางพิเศษ หรือเดินแบบพิเศษ ถ้าพิเศษขณะนั้นไม่ใช่ค่ะ พระพุทธศาสนาไม่ได้สอนให้มีการกระทำใดๆที่ผิดปกติ ถ้าผิดปกติเมื่อไร รู้ได้ไหมคะว่า ทำไมจึงผิดปกติ พอผิดปกติ อะไรทำให้ผิดปกติ