กรรม ๑๑ ในพระสูตร

ข้อความในมโนรถปุรณีอรรถกถา  มีข้อความว่า

จริงอยู่ โดยปริยายแห่งพระสุตตันตปิฎก กรรมทั้งหลาย ๑๑ อย่าง อันท่านจำแนกไว้แล้ว

ถามว่าท่านจำแนกไว้อย่างไร

แก้ว่า ท่านจำแนกไว้ว่า

ทิฏฐธัมมเวทนียกรรม หมายความถึงกรรมที่ให้ผลในปัจจุบันชาติ

อุปปัชชเวทนียกรรม คือ กรรมที่ให้ผลในชาติต่อไป

อปรปริยายเวทนียกรรม คือ กรรมที่ให้ผลในชาติต่อๆไปอีกไม่สิ้นสุด ตราบใดที่ยังมีสังสารวัฏ

ครุกรรม คือ กรรมหนัก

พหุลกรรม คือ กรรมที่มีกำลัง

อาสันนกรรม คือ กรรมที่ทำเมื่อใกล้จะจุติ คือใกล้จะสิ้นชีวิต

กฏัตตาวาปนกรรม คือ กรรมเล็กๆน้อยๆ ซึ่งไม่ใช่ครุกรรม พหุลกรรม อาสันนกรรม

ชนกกรรม คือ กรรมที่เป็นปัจจัยให้ปฏิสนธิจิตเกิดขึ้น

อุปถัมภกกรรม คือ กรรมซึ่งไม่เป็นปัจจัยให้ปฏิสนธิจิตเกิด แต่อุปถัมภ์หลังจากที่ปฏิสนธิจิตเกิดแล้ว

อุปปีฬกกรรม คือ กรรมที่เบียดเบียนกรรมอื่นซึ่งกำลังให้ผลอยู่

อุปฆาตกกรรม คือ กรรมซึ่งตัดรอนกรรมอื่นที่กำลังให้ผลอยู่

สำหรับทั่วๆไป ท่านผู้ฟังมักจะได้ยินคำว่า “กรรม ๑๒” แต่สำหรับในมโนรถปุรณีอรรถกถา นิทานวรรค แสดงถึงกรรม ๑๑

โดยปริยายแห่งพระอภิธรรม จำแนกกรรมไว้ ๑๖ ประการ

นี่ก็ยิ่งแสดงให้เห็นว่า เรื่องของกรรมก็เป็นเรื่องที่ละเอียดจริงๆ