อกุศลจิต อกุศลกรรม อกุศลกรรมบถ

ถ. ถ้าอย่างนั้น ทางมโนกรรมที่เกิดกุศลหรืออกุศล ก็เป็นการสะสมสืบต่อสำหรับตัวเราเอง ใช่ไหม

สุ. กุศล อกุศล เป็นการสั่งสมสันดาน

ถ. ไม่ได้หมายความว่า เป็นวิบากที่จะได้รับต่อไปหรือ

สุ. ถ้าไม่ใช่อกุศลกรรม ก็ไม่ทำให้เกิดอกุศลวิบาก ต้องแยกจิตเป็น อกุศลจิตและอกุศลกรรม ถ้าเป็นอกุศลกรรมบถ ถึงความเป็นกรรมบถ เป็นกรรมที่ ทำให้ปฏิสนธิจิตเกิดได้ แต่ถ้าเป็นเพียงอกุศลจิต ไม่ได้ทำอกุศลกรรม ผลของอกุศลจิตนั้นจะสะสมสืบต่อทำให้อกุศลจิตประเภทนั้นๆ เกิดอีก มีเชื้อมีปัจจัยที่จะเกิดบ่อยๆ ถ้าสะสมกุศลจิตทางหนึ่งทางใด ก็เป็นการสะสมสืบต่อที่จะให้กุศลประเภทนั้นๆ เกิดอีก

ถ. ผมเคยเข้าใจว่า ที่สืบต่อก็เป็นวิบากเหมือนกัน เพิ่งมาเข้าใจเดี๋ยวนี้เอง

สุ. ต้องรู้เรื่องชาติของจิตโดยละเอียดจริงๆ ... แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 1523