เกิดเป็นมนุษย์มีโอกาสฟังพระธรรม

สำหรับผู้ที่เกิดเป็นมนุษย์ ย่อมมีความสามารถมากกว่าสัตว์ เพราะว่าสัตว์ มีโสตปสาท มีการได้ยินเสียง แต่ไม่สามารถเข้าใจในอรรถที่วิจิตรของคำนั้นๆ ได้ แต่สำหรับมนุษย์ สามารถเข้าใจความหมายของเสียงโดยละเอียดจริงๆ เพราะฉะนั้น จึงมีการใช้ภาษาต่างๆ โดยเฉพาะสำหรับผู้ที่เกิดเป็นมนุษย์ที่มีโอกาสจะได้ฟัง พระธรรม จะเห็นคุณประโยชน์ของโสตปสาท เพราะถ้าขาดโสตปสาท ไม่มีการได้ยินเสียง ย่อมไม่มีหนทางใดๆ ที่จะทำให้เข้าใจสภาพธรรมที่กำลังปรากฏในขณะนี้ ตามความเป็นจริงได้

ถ้าเกิดเป็นสัตว์เดรัจฉาน หรือในอบายภูมิ ไม่มีโอกาสอบรมเจริญปัญญาด้วยการฟัง หรือด้วยการศึกษาพระธรรมที่พระผู้มีพระภาคทรงแสดง แต่การศึกษาพระธรรมสำหรับผู้ที่เกิดเป็นมนุษย์ ต้องเป็นการศึกษาโดยละเอียด เพื่อให้เข้าใจสภาพธรรมโดยถูกต้อง เพื่อจุดประสงค์ที่จะเกื้อกูลแก่การรู้แจ้ง อริยสัจธรรม ซึ่งกำลังปรากฏทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจ แต่ถ้าเป็นผู้ที่ไม่ละเอียด หรือไม่พิจารณาให้ถูกต้องตามพระธรรมที่ทรงแสดงไว้จริงๆ จะทำให้เข้าใจความหมายของพระธรรมผิด เพราะถ้าฟังเพียงเผินๆ อย่างพวกเดียรถีย์จะทำให้ไม่เข้าใจพระธรรมที่พระผู้มีพระภาคทรงแสดงได้โดยถูกต้อง [แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 1457]