อกุศลจิต ไม่มีสติและปัญญาเกิดร่วมด้วย

ถ. ขอถามเรื่องจิตที่ประกอบสมาธิ กับจิตที่ประกอบด้วยสติสัมปชัญญะ มี ลักษณะอาการต่างกันอย่างไร

สุ. สมาธิได้แก่เอกัคคตาเจตสิก ซึ่งเกิดกับจิตทุกขณะ แต่สำหรับสติและปัญญานั้นเกิดกับจิตที่เป็นโสภณจิตคือจิตที่ดีงามเท่านั้น เพราะฉะนั้น ขณะใดที่อกุศลจิตเกิดขณะนั้นมีเอกัคคตาเจตสิกเป็นสมาธิเกิดร่วมด้วย อย่างคนที่จะยิงปืนยิงลูกศรพวกนี้ต้องมีสมาธิ แต่ขณะนั้นเป็นอกุศลจิต ไม่มีสติและปัญญาเกิดร่วมด้วย ฉะนั้น จิตที่ประกอบด้วยสมาธิ และจิตที่ประกอบด้วยสติสัมปชัญญะ มีลักษณะอาการต่างกันอย่างไร ต่างกันคือ บางครั้งเป็นมิจฉาสมาธิ เป็นอกุศลจิต แต่ว่าขณะใดที่เป็นสัมมาสมาธิ ขณะนั้นต้องประกอบด้วยสติสัมปชัญญะด้วย ... แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 12