ทั้งหมดของพระพุทธศาสนาเพื่ออะไร
สุ. เพราะฉะนั้นก็เห็นจริงๆ ว่าหนทางนี้เป็นหนทางที่อบรมความเห็นถูกความรู้ถูกไปทีละเล็กทีละน้อยเรื่อยๆ จนกว่าจะสามารถประจักษ์ความจริงของสภาพธรรมตามลำดับขั้น รู้แจ้งอริยสัจก็หมดความสงสัย
ธิ. ถ้าสงสัยในปัจจัยแสดงว่ายังไม่ประจักษ์แจ้งในลักษณะของธรรมที่เป็นปัจจัยใช่ไหม
สุ. ไม่รู้ลักษณะของรูปธรรม และนามธรรมตามความเป็นจริง ไม่รู้จักตัวธรรม ถ้าไม่รู้จักตัวธรรมแล้วก็บอกว่าหายสงสัยแล้วเป็นไปได้ไหม
ธิ. ถ้าหากว่าไม่รู้จักลักษณะของนามธรรม และรูปธรรมเลย ความสงสัยทั้งหมดก็จะต้องยังอยู่ แล้วทีนี้ความไม่รู้จะสามารถรู้ลักษณะของปรมัตถธรรมได้ แต่รู้ด้วยลักษณะของความไม่รู้ และก็ประกอบด้วยความสงสัยอย่างนั้นใช่ไหมคะ
สุ. สามารถที่จะรู้เป็นอารมณ์ เช่น จิตเห็น (จักขุวิญญาณ) กำลังมีสิ่งที่ปรากฏ หมายความว่าจิตเห็นกำลังรู้แจ้งลักษณะของสิ่งที่ปรากฏคือรูปารมณ์ แต่ไม่ใช่ปัญญาที่เห็นถูกต้องว่าลักษณะของสิ่งที่กำลังปรากฏขณะนี้ เป็นเพียงธรรมที่ปรากฏ และต่อจากนั้นก็คิดตลอดเลย อยู่ในโลกของความคิดตลอดที่มืดสนิท และก็มีสิ่งที่ปรากฏทางตาที่สว่างเล็กน้อยนิดเดียว แต่คิดเรื่องสิ่งที่ปรากฏทางตามากมาย แล้วจะปรากฏอย่างนี้ได้ยังไงถ้าไม่คลายความไม่รู้ แม้แต่สิ่งที่กำลังปรากฏ ถ้ารู้จริงๆ ถ้าปัญญาสมบูรณ์ขึ้นก็สามารถที่จะเข้าใจในความเป็นปัจจัยที่จะละคลายความเป็นเราได้ เพราะเหตุว่าเพียงรู้ลักษณะของนามธรรม และรูปธรรม นามรูปปริเฉทญาณ ไม่ใช่หนทางที่จะดับได้ทันทีโดยเพียงรู้แค่นี้ แต่จะต้องอบรมเจริญปัญญาจนกว่าจะหมดความสงสัยเพราะประจักษ์ความจริงของสภาพธรรมถูกต้องโดยความเป็นธาตุ โดยความเป็นธรรม ไม่ใช่ตัวตน ไม่ใช่เรา
ธิ. ลักษณะของวิจิกิจฉา ก็เรียกว่าไม่ใช่ว่าจะรู้ลักษณะของเขาไม่ใช่ง่ายเลย
สุ. ไม่ได้รู้ลักษณะของสภาพธรรมอะไรเลย รู้ชื่อ แค่จิตก็ยังไม่รู้แล้วใช่ไหม เจตสิกก็ไม่รู้ เพราะฉะนั้นลักษณะของเจตสิกแต่ละอย่างจะรู้ได้อย่างไร เพียงเข้าใจเรื่องชื่อ เพราะฉะนั้นต้องรู้หนทางจริงๆ ว่าหนทางที่จะรู้ลักษณะของสภาพธรรมได้ไม่ใช่ทางอื่นซึ่งไม่มีปัญญา เป็นไปไม่ได้เลย เพราะทั้งหมดของพระพุทธศาสนาเพื่อปัญญาความเห็นถูกต้องตามลำดับขั้นซึ่งก็ไม่พ้นจากการรู้ลักษณะของสิ่งที่มีจริงๆ ที่กำลังปรากฏ ไม่ใช่รู้อย่างอื่น กำลังอบรมสะสมความรู้ถูก ความเห็นถูกในลักษณะของสภาพธรรมที่ปรากฏทุกชาติ
ที่มา ...