เห็นธรรมในธรรม

วีณา   ขอเรียนถามคุณน้าธนิต พิจารณาเห็นธรรมในธรรม

ธนิต   ถ้าเผื่อจะพูดว่า ขณะนี้ ตั้งแต่รู้สึกตัวลืมตาขึ้นมา หมายความว่า จิตเกิดขึ้นรู้อารมณ์ ใช่ไหม

วีณา   ใช่คะ

ธนิต   นี่รู้เรื่อง จิตเกิดขึ้นรู้อารมณ์ แต่ความหมายที่เราพูดคำว่า “จิต” เราพูดชื่อสิ่งที่เป็นปรมัตถ์ พูดอยู่บ่อยๆ และก็เป็นปกติ ที่สภาพธรรม ที่มีสภาวะที่เป็นธาตุรู้อันนี้กำลังมี แต่ไม่เคยที่จะใส่ใจนึกแล้วศึกษา

เพราะฉะนั้น อยู่ๆ ก็กระโดดข้ามมาจะเห็นธรรมะ จิตเป็นธรรมะหรือเปล่า เป็น ธรรมะ หมายถึงสิ่งที่มีจริง เป็นจริง เพราะฉะนั้น สิ่งที่มีจริงเป็นจริงกำลังปรากฏ แต่จริงๆ ขณะนี้กำลังมีธรรมะ  เห็นหมายถึงปัญญาที่เข้าใจ ความหมายของคำว่า “ธรรมะ” ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล ไม่ใช่ตัวตน เป็นแต่เพียงสภาวะธรรมะที่เกิดขึ้น เพราะเหตุ เพราะปัจจัย ท่องได้แต่ไม่เคยนึก ถ้าใส่ใจสักนิดที่จะค่อยๆ สังเกตไปเรื่อยๆ กัปหนึ่งกัปใดข้างหน้าต้องเข้าใจว่า ตัวนี้เป็นอย่างไร

อดิศักดิ์   ในนี้บอกว่า พิจารณาเห็นธรรมในธรรมทั้งหลายอยู่  ธรรมทั้งหลาย เห็นธรรม เห็นธรรมะในธรรม สิ่งที่ปรากฏทางตาเป็นธรรมะไหม เป็น ถ้าวีณา เห็นสิ่งที่ปรากฏทางตา เป็นเก้าอี้ อย่างนี้เป็นธรรมะไหม

วีณา   เป็นคิดนึก

อดิศักดิ์   เพราะฉะนั้น เห็นธรรมในธรรม เห็นสิ่งที่ปรากฏทางตาเป็นเพียงสิ่งที่ปรากฏทางตาเท่านั้น  หรือเป็นรูปารมณ์ เป็นรูป ไม่ใช่นาม เห็นรูป เห็นสิ่งที่ปรากฏทางตา เป็นรูป นั่นคือเห็นธรรมะในธรรม

วีณา   ขอบพระคุณค่ะ