ท่านอาจารย์ พระอรหันต์ไม่มีกุศลจิต ไม่มีอกุศลจิต มีกิริยาจิตประกอบด้วยปัญญา และไม่ ประกอบด้วยปัญญา แม้แต่พระอรหันต์ที่ดับกิเลสหมดแล้ว ก็แสดงให้เห็นว่าไม่มีใคร สามารถที่จะไปบังคับบัญชาให้ปัญญาเกิดตลอดไปได้ ถึงเป็นกุศลที่ไม่ได้ประกอบด้วย ปัญญาก็เกิดตามเหตุตามปัจจัย กุศลที่ประกอบด้วยปัญญาก็เกิดตามเหตุตามปัจจัย คือ ทั้งหมดให้ทราบว่า ไม่มีเรา ถ้าสนับสนุนให้คุณสุกิจทำ คุณสุกิจคงดีใจได้ทำ คงจะทำ ได้หรือทำไม่ได้

ผู้ฟัง แล้วแต่

ท่านอาจารย์ นี่แสดงให้เห็นแล้วใช่ไหมว่าเพราะเหตุปัจจัย ต้องมั่นคง

ที่มา ...

พื้นฐานพระอภิธรรม ตอนที่ 116