คำว่า “ภาวนา” ก็คือการอบรมความเห็นถูก ความเข้าใจถูก แล้วตรงต่อลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ ไม่ใช่ให้ไปทำอย่างอื่นเลย แล้วก็ไม่สามารถรู้ความจริงของสิ่งที่กำลังปรากฏในขณะนี้ นั่นคือผิด นั่นคือไม่เข้าใจธรรม ขณะใดที่ฟังธรรมแล้วเป็นเราจะมีกุศล เพราะได้ฟังธรรม ผลของกุศลนี้ก็จะทำให้เราเกิดดีๆ

การฟังธรรม ไม่ใช่ไปหวังอะไรเลยทั้งสิ้น แต่เป็นผู้ตรงที่รู้ว่า ไม่เคยเข้าใจสิ่งที่มี ที่กำลังปรากฏ ฟังแล้วเข้าใจ แล้วจะหวังอะไร หวังจะไปถึงไหน หวังจะไปรู้แจ้งอริยสัจธรรม หวังถึงนิพพาน เพราะได้ยินคำว่า “นิพพาน” อย่างนั้น หรือคือการเข้าใจธรรม

การเข้าใจธรรมก็คือ ขณะใดก็ตามที่เข้าใจธรรมว่าเป็นธรรม แม้เรื่องราวของธรรมที่กำลังปรากฏ แล้วเข้าใจขึ้น สะสมไปทีละเล็กทีละน้อย ไม่สูญหายเลย เพราะเหตุว่าการรู้ธรรม ต้องเป็นการรู้สิ่งที่กำลังมีในชีวิตประจำวัน ตามปกติ เพราะอะไร เพราะปกติไม่มีใครไปทำให้อะไรเกิดขึ้นเลยสักอย่างเดียว ไม่มีใครสามารถทำให้เห็นเกิด หลับเกิด ตื่นเกิด คิดเกิด สุขเกิด ทุกข์เกิด ไม่มีใครสามารถบันดาลได้เลย เพราะว่าทุกอย่างเป็นธรรม

พื้นฐานพระอภิธรรม ตอนที่ 454