อกุศลธรรมที่ชื่อว่าโยคะ ด้วยอรรถว่า เพราะประกอบบุคคลผู้มีกิเลสไว้ในวัฏฏะ ได้แก่ โยคะคือกาม ๑ โยคะคือภพ ๑ โยคะคือทิฏฐิ ๑ โยคะคืออวิชชา ๑

เหมือนกันกับอาสวะ และโอฆะนั่นเอง แต่ที่เป็นโยคะเพราะว่าประกอบ ตรึงสัตว์นั้นไว้ในวัฏฏะ อุปมาเหมือนกับคนจมน้ำ ล้อมรอบไปด้วยน้ำทั้งเบื้องบน เบื้องล่าง เบื้องซ้าย เบื้องขวา เพราะฉะนั้น เมื่อสภาพธรรม ๔ อย่างนี้เกิดขึ้น คือ เป็นอาสวะไหลไป หลากไป เป็นโอฆะทำให้จมลง และเป็นโยคะที่ประกอบไว้ในวัฏฏะ เพราะล้อมรอบทั้งข้างบน ข้างล่าง ข้างซ้าย ข้างขวา

ชุด อกุศลธรรม ๙ กอง แผ่นที่ 1 ตอนที่ 1

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์ ด้วยความเคารพยิ่ง

ยินดีในกุศลจิตครับ