วุฒิชัย : ขอให้ท่านอาจารย์ช่วยชี้แนะว่า มีวิธีพัฒนาหรือทำให้ปัญญาเกิดขึ้นได้หรือไม่ เจริญปัญญาได้อย่างไร และการนั่งสมถ วิปัสสนาเป็นวิธีเจริญปัญญาได้จริงหรือไม่ครับ

กุลวิไล : ก่อนอื่นต้องทราบว่าปัญญาเป็นธรรมะ เป็นสิ่งที่มีจริง การเจริญขึ้นของปัญญาที่เป็นความเห็นถูกในสิ่งที่มีจริง ต้องอาศัยพระธรรมที่พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง ยังไม่ต้องหาวิธี และหาทางที่จะทำโดยไม่มีความเข้าใจธรรมะ

การอบรมปัญญามี 2 อย่าง คือ

1. การอบรมสมถภาวนา (อบรมความสงบของจิต)

2. การอบรมวิปัสสนาภาวนา

ทั้งสมถภาวนา และ วิปัสสนาภาวนา ต่างกันที่ปัญญา และอารมณ์ หนทางในการอบรมปัญญาที่เป็นสมถภาวนา และ วิปัสสนาภาวนา ศึกษาเพิ่มเติมได้จากหนังสือ ปรมัตถธรรมสังเขป ค่ะ

ขออนุโมทนาครับ 

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

[เล่มที่ 33] พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย เอกนิบาต-ทุกนิบาต เล่ม ๑ ภาค ๒ - หน้าที่ ๔๖๑

ดูกร ภิกษุทั้งหลาย   ปัจจัย(เหตุที่จะเป็นไป)เพื่อความเกิดขึ้น แห่งสัมมาทิฏฐิ (ปัญญา) 
๒  อย่างนี้  ๒  อย่างเป็นไฉน คือ เสียงจากบุคคลอื่น (ฟังพระสัทธรรมจากผู้อื่น)   ๑
โยนิโสมนสิการ (การใส่ใจโดยแยบคาย)  ๑    ดูกร ภิกษุทั้งหลาย     ปัจจัยเพื่อความเกิดขึ้นแห่งสัมมาทิฏฐิ  ๒  อย่างนี้แล

ถ้าไม่มีการฟังพระธรรมที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง จะเข้าใจถูกเห็นถูกได้อย่างไร  จะต้องเป็นผู้เห็นประโยชน์ เห็นคุณค่าของการได้เขาใจความจริง มีศรัทธามีความจริงใจที่จะฟังด้วยจุดประสงค์ที่ถูกต้องว่าเพื่อความเข้าใจถูกเห็นถูกเท่านั้น ความเข้าใจก็จะค่อยๆ เจริญขึ้นไปตามลำดับ  ปัญญาทำกิจของปัญญา คือ เข้าใจถูกต้องตรงตามความเป็นจริง,  การไปทำอย่างอื่นที่ผิด  ที่เขาบอกให้ทำ ก็ทำ เขาบอกให้นั่งก็นั่ง เขาบอกให้เดินก็เดิน  ด้วยความสำคัญว่าจะมีปัญญาเกิดขึ้น นั่น  เป็นเรื่องของความไม่รู้ ความเห็นผิด ซึ่งไม่มีทางที่จะทำให้ปัญญาเจริญขึ้นได้เลย  มีแต่จะพอกพูนอกุศลให้เพิ่มขึ้นเท่านั้น  ดังนั้น รากฐานที่สำคัญที่ขาดไม่ได้เลย คือ การฟังพระธรรมด้วยความเคารพ ละเอียด รอบคอบ ไม่ประมาทในทุกคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า  ครับ

...ยินดีในความดีของทุกๆ ท่านครับ...