[เล่มที่ 50] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย เถรคาถา เล่ม ๒ ภาค ๓ ตอน ๑ - หน้า 520

๖. ปาราปริยเถรคาถา

ว่าด้วยคาถาของพระปาราปริยเถระ

ในกาลนั้น พระเถระผู้ อุปัฏฐาก นามว่าสุทัสสนะ มีฤทธิ์มาก รู้พระดำริของพระพุทธเจ้า พระนามว่า ปิยทัสสี ผู้ศาสดา อันภิกษุ ๘๐,๐๐๐ แวดล้อมแล้ว เข้าไปเฝ้าพระพุทธเจ้า ผู้เป็นนายกของโลก ซึ่งประทับนั่ง ทรงพระสำราญอยู่ที่ชายป่า และในกาลนั้น เทวดาผู้สิงสถิตอยู่ในไพรสณฑ์ ประมาณเท่าใด เทวดาเหล่านั้น ทราบพระพุทธดำริแล้ว พากันมาประชุมทั้งหมด เมื่อพวกยักษ์กุมภัณฑ์ พร้อมทั้งผีเสื้อน้ำมาพร้อมกัน และเมื่อภิกษุสงฆ์มาถึงพร้อมแล้ว พระชินเจ้าได้ตรัสพระคาถาว่า ผู้ใดบูชาเราตถาคตตลอด ๗ วัน และได้สร้างอาวาสถวายเรา เราจักพยากรณ์ผู้นั้น ท่านทั้งหลายจงฟังเรากล่าว เราจักพยากรณ์ สิ่งที่เห็นได้ยากนัก ละเอียดนัก ลึกซึ้ง ปรากฏดีด้วยญาณ ท่านทั้งหลายจงฟังเรากล่าว

อ.อรรณพ: ท่านอาจารย์กล่าวถึงปรากฏดี แต่ขณะนี้ทำไม เห็น ถึงลึกซึ้ง แล้วไม่เบื่อที่จะฟังเรื่องเห็น เพราะเห็นลึกซึ้ง เพราะเห็นมีเกิด ปรากฏมีอยู่ แต่ก็ไม่ปรากฏตามความเป็นจริงครับ

ผมก็ได้มีข้อความใน เถรคาถา ตรงมากเลยที่ท่านกล่าวครับ พระเถระกล่าวท่านชื่อปาราปริยเถระว่า พระอริยะทั้งหลาย พระเถระทั้งหลายที่ท่านจะรู้ความจริงก็ต้องรู้ความจริงของสิ่งที่มีจริง ท่านก็กล่าวอนุเคราะห์คนทั้งหลายว่า ท่านทั้งหลายจงฟังเรากล่าวเราจะพยากรณ์ สิ่งที่เห็นได้ยากนัก ละเอียดลึกซึ้ง ปรากฏดีด้วยญาณะ ครับท่านอาจารย์

ท่านอาจารย์: เห็นไหม! ท่านผู้กล่าวเป็นใคร!! เป็นพระอรหันตเถระ คำของท่านจริงแค่ไหน ไม่มีอะไรที่จะปิดกั้นได้เลย เพราะประจักษ์แจ้ง จึงได้กล่าวคำทุกคำให้คนอื่นได้คิดได้ไตร่ตรอง แม้แต่คำว่า ปรากฏดี

อ.อรรณพ: ด้วยญาณะครับ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น เดี๋ยวนี้เห็นอะไร? แค่นี้!

อ.อรรณพ: สิ่งที่ถูกเห็นครับ ก็ยังไม่ปรากฏ

ท่านอาจารย์: นั่นแหละ เห็นไหม!! ต้องปรากฏด้วยญาณะ ปัญญาระดับไหน?

อ.อรรณพ: ท่านกล่าวท่านจะพยากรณ์ คือท่านจะแสดง สิ่งที่เห็นได้ยาก สิ่งที่เห็นตามความเป็นจริงเห็นได้ยากนัก ก็คือสิ่งที่กำลังปรากฏ ซึ้งใจมากเลยครับ ก็เป็นโอกาสที่ดีที่อยู่ดีๆ ผมก็เปิดเจอข้อความ แต่ก็มีข้อความดีๆ อย่างนี้ในพระไตรปิฎก

ท่านอาจารย์: แค่กระทบตาได้ ใช่ไหม? กระทบอย่างอื่นไม่ได้เลย เห็นไหม!!

อ.อรรณพ: แค่กระทบตาได้

ท่านอาจารย์: แค่กระทบตาได้ ลองคิด สิ่งที่เรายึดถือมากมายว่า เป็นนั่นเป็นนี่ เป็นสิ่งแค่กระทบตาเท่านั้น จึงจะปรากฏดี ถ้าเป็นอย่างอื่นนอกจากนี้ไม่ได้ปรากฏดี ปรากฏเป็นโต๊ะ เป็นเก้าอี้ เป็นดอกไม้ เป็นคน อย่างนั้นไม่ได้ปรากฏดี เพราะปรากฏเฉพาะสิ่งที่กระทบตาเท่านั้น ถ้าไม่กระทบตาไม่ปรากฏ

ความลึกซึ้งต้องค่อยๆ หยั่งลงไป จึงรู้ว่า ไม่มีสิ่งหนึ่งสิ่งใดเลย นอกจากธรรมะแต่ละหนึ่งซึ่งละเอียดอย่างยิ่ง เปลี่ยนไม่ได้ถึงที่สุด ต้องเป็นเพียงสิ่งที่กระทบตาได้ ไม่ว่าจะเรียกว่า สี ไม่ว่าจะเรียกว่า แสง ไม่ว่าจะเรียกอะไร ไม่ใช้คำใดๆ สิ่งนั้นก็มีจริงตามนั้น กระทบตาแล้วเห็นเกิดขึ้นเห็น สิ่งนั้นจึงปรากฏ

แต่สิ่งที่กำลังถูกเห็นเดี๋ยวนี้ไม่ได้ปรากฏว่า เป็นแค่กระทบตาเลย เป็นดอกไม้ เป็นเก้าอี้ เป็นผู้คนเยอะแยะ ถนนหนทาง จึงไม่ปรากฏดี ต้องปรากฏดีกับปัญญาถึงระดับที่สามารถรู้ทีละหนึ่งจึงปรากฏดี ถ้ายังรวมกันก็ไม่สามารถจะปรากฏดีได้

อ.อรรณพ: ซาบซึ้งในพระปัญญาของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า และพระอรหันตเถระทั้งหลาย พระอริยะทั้งหลายตั้งแต่พระโสดาบันครับ พระเถระท่านนี้กล่าวซึ้งใจมาก เพราะฉะนั้น ใครจะคิดว่า อะไรนะ สิ่งที่รู้ได้ยากเห็นได้ยากยิ่งนักละเอียดลึกซึ้ง ยังไม่ต้องพูดถึงสภาพเห็นที่เป็นธาตุรู้ ที่รู้แจ้งสิ่งที่ถูกเห็น แม้สิ่งที่กระทบตาก็เป็นสิ่งที่รู้ได้ยากเห็นได้ยากยิ่งนักตามความเป็นจริง

สิ่งที่กระทบตาละเอียดลึกซึ้ง เพราะว่ากระทบอยู่ แต่ว่า รู้ตามความเป็นจริงได้ยากยิ่ง ยังไม่ต้องกล่าวถึงนามธาตุที่เป็นธาตุรู้แจ้งสิ่งที่กำลังปรากฏครับ ปรากฏดีด้วยญาณะ แต่ปรากฏไม่ดีด้วยความไม่รู้ แม้กุศลขั้นอื่นก็ยังไม่สามารถที่จะเป็นการรู้ตามความเป็นจริง

ท่านอาจารย์: ญาณะนั้น ก็เป็นวิปัสสนาญาณ เห็นแจ้งปรากฏดี

อ.อรรณพ: ซาบซึ้งครับท่านอาจารย์ เพราะฉะนั้น ใครที่ไม่ได้เป็นคนบอดเป็นคนที่โง่บริบูรณ์ คือไม่ฟังธรรมะ ใครที่ไม่ใช่คนบอดไม่ใช่อันธปุถุชน ที่จะไม่ฟังคำอย่างนี้นะครับ สมควรที่จะฟังอย่างนี้ไม่สมควรที่จะเบื่อที่จะฟังเรื่องสิ่งที่มีจริง ไม่สมควรที่จะเบื่อความจริง คือเห็น

เพราะฉะนั้น รู้ตามความเป็นจริงของเห็นได้ยากยิ่งนัก เพราะเห็น ยิ่งละเอียดกว่าสิ่งที่ถูกเห็นยิ่งลึกซึ้งปรากฏด้วยดีด้วยวิปัสสนาญาณ กราบเท้าขอบพระคุณท่านอาจารย์ที่สุด

ขอเชิญอ่านได้ที่ ..

สิ่งที่เห็นได้ยาก [ปาราปริยเถรคาถา]

ปุถุชนมี ๒ พวก

ปุถุชนผู้สดับ กับ ปุถุชนผู้ไม่ได้สดับ - อันธปุถุชน

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ด้วยความเคารพยิ่งค่ะ

กราบยินดีในกุศลจิตของ อ.อรรณพ ด้วยความเคารพค่ะ

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์ ด้วยความเคารพยิ่ง

ยินดีในกุศลจิตครับ

แต่ละคำองค์พระศาสดา จักศึกษาจนเข้าใจ หนักแน่นไม่หวั่นไหว ด้วยเข้าใจในอนัตตา กราบอาจารย์สุจินต์ให้ เมตตาได้ทุกเวลา อีกเปี่ยมความกรุณา น้อมศรัทธาอาจารย์เทอญ