พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย ปาฏิกวรรค เล่ม ๓ ภาค ๑ - หน้าที่ 305

บทว่า ทิฏฺ ได้แก่รูปายตนะ.

บทว่า สุต ได้แก่สัททายตนะ.

บทว่า มุต ได้แก่คันธายตนะ รสายตนะ โผฏฐัพพายตนะ ของสิ่งที่ตนรู้แล้ว คือ ถึงแล้วพึงถือเอา.

บทว่า วิญฺาตํ ได้แก่ ธรรมายตนะมีสุขและทุกข์เป็นต้น

เราเคยได้ยินคำว่า ทิฏฐัง สุตัง มุตัง วิญญาตัง มาบ่อยๆ แต่ไม่ทราบว่าข้อความนี้อยู่ที่ไหนในพระไตรปิฏก

ปรากฏว่าอยู่ใน และมีความหมายว่า

ทิฏฺ ได้แก่ก่รูปายตนะ. คือรูปสุต ได้แก่สัททายตนะ คือเสียง

มุต ได้แก่ คันธายตนะ รสายตนะ คือกลิ่น รส โผฏฐัพพะโผฏฐัพพายตนะของสิ่งที่ตนรู้แล้ว คือถึงแล้ว พึงถือเอาบทว่า วิญฺาณ ได้แก่ธรรมายตนะมีสุขและทุกข์ เป็นต้น

{ธรรมายตนะได้แก่ สุขุมรูป 16 เจตสิก 52 นิพพาน}

ยังมี มนายตนะ ซึ่งได้แก่จิตทั้งหมด 89 และยังมีปสาทรูป 5 อีกด้วย ทั้งหมดเป็นอารมณ์ ของสติปัฏฐาน ที่สติสัมปชัญญะต้องระลึกไปเรื่อยๆ

จนกว่าจะบรรลุมรรคผล นิพพาน

...อนุโมทนาครับ...

อายตนะ หมายถึงที่อยู่ที่ประชุม บ่อเกิด อายตนะมี 12 อายตนะภายใน 6 คือตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ อายตนะภายนอก 6 คือ รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ และธรรมะ