บันทึกการสนทนาธรรมบางตอน จากการสนทนาธรรม เมื่อวันที่ ๕ มีนาคม พุทธศักราช ๒๕๖๖ โดยท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ประธานกรรมการมูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา และคณะอาจารย์ของมูลนิธิฯ ณ บ้านธัมมะ มศพ. ภาคใต้ เลขที่ ๘๒/๑ หมู่ ๓ ตำบลป่าขาด อำเภอสิงหนคร จังหวัดสงขลา รหัสไปรษณีย์ ๙๐๓๓๐ โทรศัพท์ ๐๘๖ ๓๓๖๕๓๔๓ ในโอกาสประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุ และ เปิดอาคารสำนักงานบ้านธัมมะ มศพ. ภาคใต้

ติดตามบันทึกการสนทนาฉบับเต็ม ได้ที่ลิงก์ด้านล่าง :

กราบท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ด้วยความเคารพและซาบซึ้งในพระคุณยิ่งค่ะ

ในอานาปานสติสูตรกล่าวถึงการเจริญอานาปานสติ ขั้นที่ ๔ ไว้ว่า "สำเหนียกอยู่ว่าเราจักระงับกายสังขาร หายใจออก ว่าเราจักระงับหายสังขาร หายใจเข้า ... " สุตะมยปัญญาเข้าใจว่าทุกสิ่งเป็นธรรมะ ไม่มีเรา ขอเรียนถามว่าอาการ "เราจักระงับกายสังขาร" นั้น ธรรมะใดครับที่ทำหน้าที่ระงับกายสังขาร? ยังมีอาการระงับจิตสังขาร ทำจิตให้ร่าเริง ฯลฯ ใครเป็นผู้ระงับครับ? ใครเป็นผู้ทำจิตให้ร่าเริง?

ไม่ใช่มีตัวตนที่ไปบังคับอย่างนั้น เพราะฉะนั้น เวลาที่ได้ฟังการเจริญสติปัฏฐานก็เป็นปัจจัยให้สติระลึกได้ แต่ไม่ใช่มีตัวตนต้องการที่จะจดจ้อง ที่จะให้สติเกิดเรื่อยๆ ติดต่อกัน หรือว่าจะยับยั้งไม่ให้สติเกิด

ข้อสำคัญคือว่า ธรรมทั้งหลายเป็นอนัตตา ทุกอย่างไม่เว้น ขณะที่รู้เรื่องก็รู้ว่า เป็นแต่เพียงนามธรรมชนิดหนึ่ง ไม่ใช่ไม่ควรรู้

ที่ว่าจดจ้อง หรือจงใจนั้น เป็นเพราะเข้าใจผิดคิดว่า เฉพาะนามนั้นเท่านั้นที่เป็นสติปัฏฐาน รูปนี้เท่านั้นที่เป็นสติปัฏฐาน ถ้ามีความเข้าใจผิดอย่างนี้จะหวั่นไหว จะมีตัวตนที่รีบหันกลับมาพิจารณาเฉพาะนามนั้นรูปนั้นที่คิดว่าเป็นสติปัฏฐานเท่านั้น เป็นการจำกัดปัญญา ไม่ใช่เป็นการละคลายเพราะว่ารู้มากขึ้น ข้อสำคัญที่สุด คือ การฟังธรรมแล้วสงเคราะห์ธรรมทั้งปริยัติ ปฏิบัติ ปฏิเวธ

โดยการฟังทราบว่า ธรรมทั้งหลายเป็นอนัตตา ไม่มีอะไรเลยที่เป็นอัตตา นามที่รู้เรื่องก็เป็นของจริง ขณะใดที่รู้เรื่องก็เป็นแต่เพียงนามธรรม เป็นอนัตตา ไม่ใช่ตัวตน โดยการปฏิบัติ ธรรมทั้งหลายก็ต้องเป็นอนัตตา เช่นกัน แต่สติระลึกรู้ลักษณะของธรรมนั้นๆ ด้วย ที่ยังไม่เคยระลึกก็จะต้องระลึกแล้วก็รู้มากขึ้น เพิ่มขึ้น ทั่วขึ้น ชัดขึ้น [ตอนที่ 89]

รับฟัง ...

อานาปานสติหมายความว่าอย่างไร

จะเจริญอานาปานสติสมาธิต้องเป็นผู้มีสติ