ตามที่เข้าใจ ธรรมทั้งหลายไม่ใช่ สัตว์ บุคคล ตัวตน ทำให้สงสัยว่า มีตนเป็นที่พึ่ง หมายความว่าอย่างไร

คำว่า มีตนเป็นที่พึ่ง ตน ในที่นี้หมายถึงธรรมที่เป็นกุศล โดยเฉพาะกุศลขั้นสติปัฏฐาน เพราะสติปัฏฐานย่อมทำให้ผู้เจริญพ้นจากวัฏฏทุกข์ สมดังพระบาลีในมหาปรินิพพานสูตรว่า

[เล่มที่ 13] พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย มหาวรรค เล่ม ๒ ภาค ๑ - หน้าที่ 275

จงมีตนเป็นเกาะ มีตนเป็นสรณะ ... มีธรรมเป็นเกาะ มีธรรมเป็นสรณะ

เชิญคลิกอ่านได้ที่ ...

ตนแลเป็นที่พึ่งของตน [คาถาธรรมบท]

จงมีตนเป็นที่พึ่ง หมายถึง การอบรมปัญญา คนอื่นจะทำแทนไม่ได้ เราเองจะต้องเป็นผู้อบรมปัญญาเอง เรามีพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์เป็นที่พึ่ง มีกุศลเป็นที่พึ่ง เพราะคนอื่นเป็นที่พึ่งชั่วคราว แต่กุศลและปัญญาเป็นที่พึ่งติดตามไปถึงภพหน้าค่ะ

ขออนุโมทนาค่ะ

ตน ในที่นี้หมายถึงจิต เจตสิก รูป หรือขันธ์ ๕ ที่ประชุมรวมกันตามโวหารของชาวโลก