การที่ถามเพื่อจะทราบว่าอะไรเป็นกุศล อะไรเป็นอกุศล นี่เป็นการติดที่ชื่อเรียกหรือเปล่าคะ ถ้าหากเราถามคำถามทำนองนี้จะทำให้ขัดขวางการเจริญปัญญาหรือเปล่า เพราะพอดีไปถามผู้ที่ฟังธรรมท่านนึง ว่าลักษณะแบบนี้คือกุศลหรืออกุศล ใช่มานะหรือเปล่า ใช่โลภะหรือเปล่า ก็ไม่ได้คำตอบ แต่กลับบอกว่าขณะที่ปัญญาเกิดไม่มีชื่อเรียก ไม่จำเป็นต้องมีคำบัญญัติ ไม่ต้องเอาชื่อเรียกไปใส่ในสภาพกุศลหรืออกุศล เพียงแค่หมั่นสังเกตสภาพจิตใจบ่อยๆ ในชีวิตประจำวัน เราก็จะรู้ได้เองว่าอะไรคือกุศล อะไรคืออกุศล โดยไม่ต้องเรียกชื่อหรือคำต่างๆ ดิฉันไม่ค่อยเข้าใจ ถ้าอย่างนั้นเราจะทราบได้อย่างไรคะว่าสิ่งที่เกิดขึ้นตอนนี้ คือกุศลหรืออกุศล ถ้าเข้าใจผิดว่าอกุศลเป็นกุศลล่ะคะ อย่างมานะก็เหมือนกุศลมาก หรือว่าเราสามารถที่จะรู้ได้เอง ว่านี่คือกุศล นี่คืออกุศล โดยไม่จำเป็นต้องเรียกชื่อ ไม่จำเป็นต้องรู้ว่าชื่อนี้คำนี้หมายถึงสภาพอย่างไร การศึกษาธรรมเป็นแบบนั้นหรือเปล่าคะ
การรู้ว่าสิ่งใดเป็นกุศล หรือ อกุศล ต้องเป็นปัญญาระระดับสูงที่เป็นสติปัฏฐานที่รู้ลักษณะของสภาพธรรมในขณะนั้น ที่กำลังปรากฏ โดยเป็นปัญญาเฉพาะตัวของผู้นั้น แต่ไม่ใช่จากการสอบถามผู้อื่น อย่างไรก็ดี ก็สามารถศึกษาชื่อ เรื่องราวธรรมได้ เพื่อเป็นปัจจัยให้เกิดสติและปัญญาในอนาคต แต่ไม่ใช่การเอาชื่อที่เรียนไปเทียบเคียงนึกคิดในสภาพธรรมที่ดับไปแล้ว เพราะไม่มีทางที่จะรู้ได้ แต่อาศัยการฟังศึกษาพระธรรมไปเรื่อยๆ สติและปัญญาจะเกิดขึ้นเองครับ ขออนุโมทนา
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
พระธรรมที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง เป็นสิ่งที่มีจริงทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็นอกุศลธรรมหรือกุศลธรรม ก็เป็นสภาพธรรมที่มีจริง เป็นธรรม ไม่ใช่เรา ไม่อยู่ในอำนาจบังคับบัญชาของใครทั้งสิ้น ใครๆ ก็เปลี่ยนแปลงลักษณะของสภาพธรรมนั้นๆ ไม่ได้ ปกติในชีวิตประจำวันของผู้ที่ยังมีกิเลส ยังถูกผูกมัดไว้ด้วยกิเลสประการต่างๆ จึงมีอกุศลจิตเกิดขึ้นเป็นปกติธรรมดา และเกิดมากกว่ากุศลด้วย
การฟังพระธรรม ก็ย่อมจะเกื้อกูลต่อการที่จะเข้าใจสภาพธรรมที่มีจริงๆ ในขณะนี้
อกุศล เป็นสิ่งที่ควรละ ควรงดเว้น ในทางตรงกันข้าม กุศลเป็นสิ่งที่ควรเจริญ ควรสะสมให้มีขึ้น ให้เจริญขึ้นในชีวิตประจำวัน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง คือ การสะสมปัญญาซึ่งเป็นความเข้าใจถูก เห็นถูก ครับ
...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...
ขั้นการฟัง ยังไม่รู้ว่าเป็นกุศล หรือ อกุศล แต่สะสมการฟัง จึงจะรู้ได้ ค่ะ
ขอบคุณ และขออนุโมทนาค่ะ
ขอบคุณ และขออนุโมทนาค่ะ