ปลิโพธ ๑๐

ทส (สิบ) + ปลิโพธ (ความกังวล ความห่วงใย)

ความกังวล ความห่วงใย ๑๐ ประการ หมายถึง

๑. อาวาส

๒. ตระกูล

๓. ลาภ

๔. คณะ

๕. การงาน

๖. การเดินทาง

๗. ญาติ

๘. อาพาธ

๙. การศึกษาปริยัติ

๑๐. อิทธิฤทธิ์

ความกังวลห่วงใยในธรรมะเหล่านี้ เป็นเครื่องกั้นต่อการอบรมสมถภาวนาเท่านั้น ไม่เป็นเครื่องกั้นต่อการอบรมวิปัสสนาภาวนา เพราะสมถภาวนาจะต้องอาศัยสัปปายะต่างๆ ต้องไม่คลุกคลีหรือมีกังวลใดๆ ส่วนวิปัสสนาภาวนา สามารถระลึกศึกษาสภาพธรรมได้ในทุกสถานที่ ทุกโอกาสตามเหตุปัจจัย

สำหรับปลิโพธิข้อที่ ๑๐. คืออิทธิฤทธิ์ ไม่เป็นเครื่องกั้นต่อสมถภาวนา เพราะก่อนที่จะมีอิทธิฤทธิ์ ต้องอบรมฌานจิตจนชำนาญแล้ว แต่อิทธิฤทธิ์เป็นเครื่องกั้นต่อการอบรมวิปัสสนาภาวนา เพราะการเจริญสติปัฏฐานมีนามรูปซึ่งเป็นสิ่งที่มีจริงเป็นอารมณ์ ส่วนอิทธิฤทธิ์เกิดจากการอบรมสมถภาวนาซึ่งมีบัญญัติเป็นอารมณ์ ถ้าสนใจในการเจริญอิทธิฤทธิ์สติก็จะไม่น้อมไปในการระลึกศึกษาสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ

ขอขอบคุณ ผมนึกถึงคำนี้อยู่หลายวัน พอนึกออกท่านก็นำมาลงพร้อมคำอธิบายควรออกเสียงอ่านอย่างไรครับปะลิโพด หรือ ปะลิโพทะ

ทินกร

ภาษาไทยออกเสียง ปะ-ลิ-โพด ถ้าออกเสียงตามภาษาบาลี เป็น ปะ-ลิ-โพ-ทะ

ขออนุโมทนาครับ

๙. การศึกษาปริยัติ ไม่ทราบว่าข้อที่ 9 นี้ขัดขวางวิปัสสนาภาวนาด้วยหรือเปล่าครับ และไปขัดขวางสมถะได้อย่างไรครับ

ปลิโพธ คือความกังวล แม้จะกังวลเรื่องการเรียนการศึกษาพระธรรมคำสอน ก็เป็นอุปสรรคแก่การอบรมเจริญความสงบ เพราะขณะที่กังวลจิตก็เป็นอกุศลแต่ไม่เป็นอุปสรรคแก่การเจริญวิปัสสนา เพราะสติและปัญญาสามารถรู้ความกังวลนั้นได้ ครับ

สาธุ

อนุโมทนาค่ะ

ขออนุโมทนาค่ะ

Anumotana ka.

ขออนุโมทนาครับ

ขอเชิญอ่านเพิ่มเติม จาก ...

คำบรรยายของ ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์

ปลิโพธ เป็นความห่วงใย เป็นความกังวล

ขอต่อไปถึงเรื่องของปลิโพธ ซึ่งคำว่า ปลิโพธ เป็นความห่วงใย เป็นความกังวล ผู้ที่ยังไม่หมดกิเลส ก็ย่อมมีความกังวล ย่อมมีความห่วงใย เป็นของที่แน่นอนที่สุด ไม่ว่าคฤหัสถ์หรือบรรพชิต เพราะเหตุว่าเรื่องของปลิโพธ มีกล่าวไว้โดยละเอียดใน วิสุทธิมรรค สมาธินิทเทส วิสุทธิมรรค มี ๓ ภาค คือ ศีลนิทเทส สมาธินิทเทส ปัญญานิทเทส