เมื่อพูดถึงขันธ์ คนที่เรียนธรรมมาย่อมคุ้นเคย และรู้ว่าหมายถึงอะไร และมีอะไรบ้าง ขันธ์แปลว่า กอง มีทั้งหมด ๕ คือ รูปขันธ์ เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์ วิญญาณขันธ์ ขันธ์ อีกนัยหนึ่งแปลว่า ว่างเปล่าประดุจอากาศ แต่ทั้งหมดเป็นเพียงชื่อ แล้วรู้จักขันธ์จริงๆ หรือเปล่า
ท่านอาจารย์ถามเป็นการบ้านให้ไปคิดว่า “เดี๋ยวนี้มีขันธ์ไหมคะ?” ท่านผู้อ่านสามารถส่งการบ้านได้ที่กระทู้นี้ค่ะ
อาจารย์จรัญ ภักดีธนากุล ส่งการบ้านมาเป็นกลอนที่ไพเราะและมีความหมายลึกซึ้งว่า
เดี๋ยวนี้มีขันธ์ไหมคะ?
ชื่อว่า “ขันธ์” โดยพยัญชนะ แปลว่ากอง
หมายไปที่ ชีวีของ คน – สัตว์
ทั้งกองรูป กองนาม สารพัด
ท่านบัญญัติ จัดไว้ว่า มี ๕ กอง
โดยอัตถะ ขันธภาวะ คือว่างเปล่า
ไม่อาจเข้า ถือเอา เป็นเจ้าของ
ทั้งไม่มี สาระใด ให้ครอบครอง
ขันธ์ทุกกอง ต้องสลาย มลายไป
โดยปรมัตถ์ ขันธ์วิบัติ อยู่เป็นนิจ
แต่สืบต่อ ก่อนิมิต ปิดบังไว้
มีให้เห็น สัจธรรม อันอำไพ
เพิกนิมิตเสียได้ จักแจ้งใจ ขันธ์ทั้งหลายมิใช่เรา
ขอส่งการบ้านบ้างว่า
เดี๋ยวนี้มีขันธ์ไหม มีขันธ์เกิดดับทุกขณะ ขณะที่กำลังเห็น เห็นเป็นจิต เป็นวิญญาณขันธ์เกิดขึ้นทำกิจเห็นแล้วดับไปทันที สิ่งที่ปรากฏให้เห็นเป็นรูปขันธ์ เกิดแล้วก็ดับไปทันทีเหมือนกัน เห็นแล้วรู้ว่าเป็นอะไร เป็นจิตที่คิดถึงสิ่งที่เห็น เป็นวิญญาณขันธ์เช่นกัน เห็นแล้วชอบไม่ชอบ เป็นสังขารขันธ์ เห็นแล้วรู้สึกเป็นสุข เป็นทุกข์หรือเฉยๆ เป็นเวทนาขันธ์ เห็นแล้วจำได้ เป็นสัญญาขันธ์ แต่ทั้งหมดก็เป็นเพียงความคิดที่จำได้เพราะได้ฟังได้ศึกษามา ยังไม่ใช่ขณะที่ขันธ์นั้นๆ ปรากฏให้รู้จริงๆ เพราะความเข้าใจยังไม่มั่นคงว่า ทุกอย่างที่เกิดเพราะปรากฏ เป็นธรรม ที่ไม่ใช่เรา ไม่ใช่สัตว์ บุคคล ตัวตน เป็นเพียงสภาพธรรมที่เกิดเพราะเหตุปัจจัย แล้วดับไป ไม่กลับมาอีก ชีวิตจึงมีเพียงแค่ขณะเดี๋ยวนี้ที่แสนสั้น เกิดแล้วดับไป ขณะเมื่อกี้นี้ก็ดับไปหมดแล้ว ขณะต่อไปก็ยังไม่เกิดขึ้น จึงมีเพียงขณะเดี๋ยวนี้เท่านั้นที่จริง ที่สามารถพิสูจน์พระธรรมที่ทรงแสดงได้ว่า เป็นธรรมที่เกิดแล้วดับไป ไม่ใช่เรา ไม่ใช่ใครทั้งสิ้น สิ่งที่เคยยึดถือว่าเป็นเรา จึงเหมือนกำมือเปล่า ที่แบมือออกมาแล้วไม่มีอะไรเลย โดยตลอดเวลาคิดว่ามี แท้จริงแล้วว่างเปล่า นี่คือขันธ์
ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาค่ะ
ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาค่ะ
ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ
ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาค่ะ
ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ
ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ
ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาค่ะ
ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ
ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ
ขออนุโมทนาครับ
ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาค่ะ