[เล่มที่ 52] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย เถรคาถา เล่ม ๒ ภาค ๓ ตอน ๓ - หน้า 315

บทว่า ปปญฺจสงฺฆาตทุขาธิราหินึ ความว่า ชื่อว่า ปปัญจะ เพราะอรรถว่า ทำความสืบต่อแห่งสัตว์ในสงสารให้ชักช้า คือให้ยืดยาว ได้แก่ราคะเป็นต้นและได้แก่มานะเป็นต้น. ปปัญจธรรมทั้งหลายเหล่านั้นนั่นแล ชื่อว่า สังฆาตา เพราะอรรถว่า รวบรวมทุกข์ที่เกิดขึ้นไว้, และชื่อว่าทุกข์ เพราะมีสภาวะกระวนกระวายและเร่าร้อน เหตุนั้น จึงชื่อว่า ปปัญจสังฆาตทุขาธิวาหินี เพราะนำมาเฉพาะ คือ เพราะเกิดความทุกข์ที่รวบรวมไว้ซึ่งธรรมเครื่องเนิ่นช้า.บทว่า ตณฺหํ ปหนฺตฺวานได้แก่ ตัดได้เด็ดขาดซึ่งตัณหานั้นด้วยอริยมรรค.

[เล่มที่ 16] พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย ปาฏิกวรรค เล่ม ๓ ภาค ๒ - หน้าที่ 354

กิเลสที่ชื่อว่า คันถา ด้วยสามารถผูก (สัตว์) ไว้. ที่ชื่อว่ากายคันถะ เพราะอรรถว่า ผูก คือ พัน ได้แก่ ร้อยรัด นามกาย และรูปกายไว้ในวัฏฏะ. ข้อว่า อิทํสจฺจาภินิเวโส ความว่า อภินิเวส คือทิฏฐิที่เป็นไปอย่างนี้ว่า นี้เท่านั้นจริง อย่างอื่น เปล่า ดังนี้.

อ.อรรณพ: ท่านอาจารย์กล่าวเนิ่นชัา คือทุกขณะที่อกุศลเกิดที่ประมาทที่เนิ่นช้า และท่านอาจารย์ก็กล่าวไว้ดูเป็นเบื้องต้นก็เป็นประโยชน์มากครับว่า อกุศล ท่านอาจารย์ก็กล่าวถึง เรื่องทิ้งขยะบ้าง อะไรบ้าง ซึ่งก็เข้าใจว่า ไม่มีเราที่จะทิ้ง แต่เป็นปัญญาที่เห็นโทษของอกุศล และอกุศลจะเกิดนานทำไม!! แต่บางครั้งก็ยินดีในอกุศลที่เกิดไม่ต้องกล่าวถึงยินดีในโลภะ ในมานะ มากมายเลย นั่นลึกที่สุดท่านจึงแสดง ธรรมะเครื่องเนิ่นช้าไว้ ๓ ตัณหา มานะ ทิฏฐิ

แต่แม้กระทั่งความไม่สบายใจ ความผูกโกรธ ซึ่งก็ไม่ดีแล้ว ก็มีความรู้สึกที่โทมนัสไม่สบายใจ แต่ก็ยังผูกเอาไว้ ยังตรึงเอาไว้อย่างนี้ครับท่านอาจารย์

ท่านอาจารย์: ผูกไว้ทุกขณะไหมล่ะ?

อ.อรรณพ: ใช่ครับ

ท่านอาจารย์: แล้วไงล่ะ คันถะ แน่นแค่ไหน? จึงได้ทรงแสดงเพื่อไม่ประมาท อันตรายอย่างยิ่งของความไม่รู้ และความติดข้อง

อ.อรรณพ: ท่านอาจารย์พูดแต่ละคำยิ่งเห็นพระมหากรุณาคุณอย่างเช่น ที่พระองค์ทรงทรงแสดง คันถะ กายคันถะ พยาปาทกายคันถะ แม้เป็นสภาพที่เดือดร้อน ไม่ได้ติดข้อง แต่ก็ยังผูกเอาไว้ แล้วก็ยังยินดีที่จะหงุดหงิดคนโน้น ยินดีที่จะหงุดหงิดคนนี้ อย่างนี้ครับ แย่จัง!!

ท่านอาจารย์: ถึงแม้ว่า จะรู้หนทาง ก็ยัง สีลัพพตปรามาสกายคันถะ สารพัดที่จะทรงพระมหากรุณาแสดงว่า อกุศลเกิดขึ้นถูกผูกมัดไว้ แน่นขึ้นๆ ๆ กว่าจะค่อยๆ คลายออกที่จะเป็นอิสระได้

อ.อรรณพ: ผมซาบซึ้งในคำตอบสั้นๆ ของท่านอาจารย์ที่ผมกล่าวว่า ความเนิ่นช้าคืออะไร? ตอนไหน? ท่านอาจารย์บอก ตอนที่อกุศลเกิดที่ประมาท เพราะฉะนั้น ไม่ว่าอกุศลใดๆ เกิด ประมาทแล้ว ปราศจากสติแล้ว แม้ว่าพระองค์จะทรงแสดงสิ่งที่เนิ่นช้าที่ลึกซึ้ง คือ ตัณหา มานะ ทิฏฐิ แต่โดยความรวมกิเลสทั้งหลายก็เนิ่นช้า แม้จะทรงแสดงกิเลส ๓ อย่างว่า เป็นธรรมะเนิ่นช้า แต่ก็ไม่ได้หมายความว่า กิเลสอื่นๆ จะไม่เนิ่นช้า เพราะว่าที่ยังมี โทสะ ก็เพราะมีตัวเนิ่นช้าหลัก คือโลภะ

ท่านอาจารย์ก็กล่าวถึง กายคันถะ ที่เห็นพระมหากรุณาคุณว่า ทรงจำแนกอกุศลธรรมเพื่ออะไร เพื่อให้สัตว์โลกเห็นถึงความเป็นไปของอกุศลธรรมที่เกิดขึ้นจริงๆ ครับ ผมก็ซาบซึ้งครับ

ขอเชิญอ่านได้ที่ ..

๔. คันถสูตร คันถะ ๔

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ด้วยความเคารพยิ่งค่ะ

กราบยินดีในกุศลจิตของ อ.อรรณพ ด้วยความเคารพค่ะ

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์ ด้วยความเคารพยิ่ง

ยินดีในกุศลจิตครับ

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์ด้วยความเคารพยิ่ง

ขอบพระคุณมากค่ะน้องเมตตายินดีในกุศลทุกประการนะคะ