ขณะนี้เป็นธรรม ที่จะต้องเข้าใจขึ้นทีละเล็กทีละน้อย ลองคิดถึงอนุสัยกิเลส ได้ยินชื่อแค่นี้ก็ไม่สามารถหยั่งรู้ได้เลยว่า มากมายสักแค่ไหน ขณะหนึ่งที่เป็นอกุศลเกิดขึ้น ดับไป อกุศลเกิดที่จิต จะจากจิตไปที่อื่นได้ไหม ก็ต้องอยู่ที่จิตนั่นแหละ แต่เมื่อเกิดขึ้นเป็นอกุศลแล้วดับ เป็นปัจจัยให้จิตขณะต่อไปเกิดขึ้น อกุศลที่เกิดกับจิตขณะก่อนไม่ได้จากไปไหนเลย ก็สะสมสืบต่อในจิตขณะต่อไป มีคำว่า “อาสยานุสยะ” หมายความถึง อาสยะทั้งกุศล และอกุศลสะสม แต่ถ้ากล่าวถึง “อนุสัย” หมายเฉพาะอกุศลอย่างเดียว

พื้นฐานพระอภิธรรม ตอนที่ 435