ถ . หนูเจริญสติปัฏฐานเป็นปกติ พอได้ยินอาจารย์พูดก็เจริญว่า ได้ยินหนอ แบบนี้จะถูกหรือไม่ กำหนดว่า มีสติเกิด มีปัญญาเกิด พอได้ยินก็รู้ว่า ดับแล้ว สมาธิก็เกิด ก็สงบไป

สุ . ขณะนั้น ขณะที่ได้ยินหนอนั้น รู้อะไร

ถ. รู้ว่าอาจารย์พูดว่าอย่างไร

สุ . เวลานึกว่าได้ยินหนอนั้น อะไรเป็นนามธรรมที่รู้ว่าไม่ใช่ตัวตน

ถ . ที่ไม่ใช่ตัวตนหรือ

สุ . ลักษณะอะไรที่ไม่ใช่ตัวตน

ถ. ปัญญา

สุ . ปัญญารู้อะไร

ถ . รู้ว่าอาจารย์พูดก็ดับไปแล้ว รู้ว่าดับไปๆ ก็กำหนดเรื่อยไป ถูกไหม

สุ . กำลังเห็น อะไรเป็นนามธรรม ขณะนี้ ขณะที่กำลังเห็นนี้จะรู้ว่าไม่ใช่ตัวตน เพราะรู้อย่างไร

ถ. ก็กำหนดว่า เห็นหนอๆ

สุ . กำหนดว่า เห็นหนอ และรู้ได้อย่างไรว่าไม่ใช่ตัวตน

ถ. ก็ปัญญาก็เกิด

สุ . แต่ว่าลักษณะที่ไม่ใช่ตัวตน สภาพธรรมที่เป็นนามธรรม เป็นรูปธรรม ในขณะนั้นไม่ได้รู้ว่ามีลักษณะต่างกันอย่างไร ถ้านึกว่าได้ยินหนอ เป็นสภาพธรรมที่คิดนึกไม่ใช่สภาพธรรมที่รู้เสียง สภาพธรรมนามธรรมแต่ละชนิดไม่เหมือนกัน เพราะฉะนั้น ถ้าในขณะนั้นไม่ได้สำเหนียก ไม่ได้สังเกตว่า มีนามธรรมกี่ชนิด มีลักษณะต่างกันอย่างไร สติไม่ได้ค่อยๆ ระลึกจนกระทั่งรู้ในความต่างกันของลักษณะของนามธรรมชนิดต่างๆ และในขณะนั้นก็เป็นตัวตนที่กำลังคิดว่าได้ยินหนอ เพราะไม่รู้ว่า ที่คิดว่าได้ยินหนอนั้น ก็เป็นนามธรรมอีกชนิดหนึ่ง ไม่ใช่ได้ยิน เข้าใจหรือยังคะ

ถ. เข้าใจแล้วค่ะ

สุ . ยังไม่ได้ประจักษ์ความเกิดดับอะไร เพราะเหตุว่ายังรู้ไม่ทั่ว

ถ. ขอบคุณมากค่ะ ... แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 226