เมตตา : การที่จะศึกษาไตร่ตรองพระธรรมให้ค่อยๆ เข้าใจความจริง ก็ต้องเริ่มจากเห็นประโยชน์ว่า ชีวิตประจำวันอกุศลมากมาย เพราะฉะนั้นในแต่ละชาติก็ต้องค่อยๆ ขัดเกลาในชีวิตประจำวัน และค่อยๆ มีโอกาสได้ฟังในแต่ละชาติ ก็ค่อยๆ ฟังและไตร่ตรองพระธรรมและเริ่มประพฤติปฏิบัติที่จะขัดเกลาอกุศลในชีวิตประจำวัน

ทอจ : พูดได้

เมตตา : แต่ยาก

ทอจ : เพราะฉะนั้น ต้องไม่ลืมอนัตตา ไม่ว่าอะไรจะเกิด ... เกิดแล้ว ให้เห็นชัดๆ ว่าไม่มีใครไปทำ

เมตตา : มันเกิดแล้วใครก็ทำอะไรไม่ได้ ต้องเข้าใจจริงๆ ว่าไม่มีใครทำอะไรได้เลย ทุกอย่างเกิดเพราะเหตุปัจจัย ขั้นการฟังก็แสนยากที่จะเกิดคิดขึ้นมาได้ถึงความจิงตรงนี้ แต่ก็เป็นคำเตือนให้ค่อยๆ คลายความไม่รู้ ความติดข้องความเดือดร้อนได้ พระธรรมแม้ขั้นการฟัง เริ่มไตร่ตรอง เริ่มเข้าใจ ก็ค่อยๆ ขัดเกลาทีละเล็กทีละน้อย

ถ้าไม่รู้ตอนนี้ ... ไม่มีทางรู้ ... ต้องมั่นคงแค่ไหนว่าไม่รู้แค่ไหน ... กว่าจะรู้ทุกคำของพระพุทธเจ้านั้นยาก ... รู้สิ่งที่ปรากฏแล้วเดี๋ยวนี้ไม่ใช่ขณะอื่น

เป็นตัวตน เก่งยังไงดียังไงก็เป็นเราแล้วมันจริงหรือ? เพราะฉะนั้นใครจะรู้ในความไม่ใช่เรา ถ้าไม่ใช่พระพุทธเจ้า ถ้าไม่ทรงแสดงธรรม ... ไม่มีทางรู้ ถึงได้ว่ารู้จักพระพุทธเจ้าหรือยัง? พระองค์ไม่ใช่สำหรับให้เรากราบไหว้ เห็นทีไรก็ไหว้ ... ไหว้อะไร?

สรรเสริญบูชาคุณเมื่อได้ฟังแล้วเข้าใจความละเอียดความลึกซึ้งถึงจะละ ไม่ประมาทเลย ต้องฟังไปทีละเล็กทีละน้อย แล้วเมื่อไหร่จะเข้าใจแค่ไหน ... ไม่มีทางรู้!!

ก่อนจะมีปัจจัยให้รู้ให้เข้าใจ ไม่รู้มาก่อนเลยว่าได้สะสมปัจจัยมาแค่ไหนจนกว่าเมื่อไหร่ปัญญาปรากฏจึงรู้ว่าแค่นี้ ... ขั้นนี้ ก็แค่นี้ขั้นนี้เดี๋ยวนี้ก็คือขั้นฟัง ... ดีกว่าไม่มีเลย!!!

มั่นคงแม้ในคำว่าอนัตตา ความหมายเกินคิด เป็นอัตตามาตลอดตั้งแต่เกิดเป็นอัตตาหมด แล้วไม่เหลือความเป็นอัตตาต้องยากแค่ไหน ละเอียดแค่ไหน ลึกซึ้งแค่ไหน ถ้าไม่เป็นอนัตตาแล้วเป็นอะไร?! เป็นธรรมะแต่ละหนึ่งไม่ปนกัน ถ้าปนกันไม่ใช่รู้ความจริงเพราะจะรู้ความจริงสองอย่างพร้อมกันไม่ได้ ต้องทีละหนึ่งจึงจะจริง!!! และปัญญาสามารถเข้าใจถูกเพราะได้ฟังแล้วอบรมแล้วเป็นอริยสัจจะรอบที่หนึ่ง รอบที่สอง จนกว่าจะถึงรอบที่สาม

อยู่ในความมืดสนิท ความหลง ความติดข้อง ความเป็นเราหลายชั้น เป็นเราด้วยความเห็นผิด เป็นเราด้วยความสำคัญตน ดับได้ด้วยอรหัตมรรค ... ปานนั้น!!! แปลว่าเรานี่ใครแต่ไม่ได้นะ ... สำคัญตน!! ใครว่าใครแตะฉันไม่ได้นะ ... ไหนล่ะฉัน?!

ยินดีในความดีของทุกท่านค่ะ

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์ ด้วยความเคารพยิ่ง

ยินดีในกุศลจิตครับ