คำว่า ประจักษ์ หมายถึง ปรากฏชัด แจ่มแจัง ฯ โดยทั่วไปหมายถึง วิปัสสนาปัญญา

วิปัสสนาปัญญาย่อมประจักษ์แจ้ง ในนามธรรมและรูปธรรม ประจักษ์ในไตรลักษณะ

ของนามธรรมและรูปธรรม เช่นคำว่า สกฺขิ ชานามิ แปลว่า ย่อมรู้ประจักษ์ คือว่า

ย่อมรู้ประจักษ์ ด้วยสามารถแห่งการแทงตลอด. ผู้ที่ประจักษ์ย่อมทราบชัดด้วย

ปัญญาของตนเอง

ประจักษ์ คือ ปัญญารู้สภาพธรรมตามความเป็นจริง ซึ่งเป็นการรู้ลักษณะของนามธรรม

หรือรูปธรรมที่กำลังปรากฎ ทีละอย่าง ทีละทวาร ไม่มีรูปร่างสันฐาน ไม่มีชื่อ ไม่มี

ความหมาย ไม่มีอะไรเลย นอกจากสี่งที่ปรากฎ ซึ่งเป็นสภาพไม่รู้หรือเป็นสภาพรู้

เพราะเป็นปรมัตถธรรม คือ ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล ไม่ใช่ตัวตน เราเขา ที่สั้นแสนสั้น

และเล็กน้อยมาก เพราะเป็นปริตตธรรม ประจักษ์หมายถึงรู้ชัด และวิปัสสนาญาณ

และปฎิเวธ เลยนะครับ

ประจักษ์มีหลายความหมาย คือ การได้พบ การได้สัมผัส การเห็น การรู้ชัดเจน คือ รู้ชัดด้วยจิต รู้ชัดด้วยปัญญา หรือประจักษ์แจ้งพระนิพพาน เป็นต้น

มิใช่ขั้นคิดนึก ตรึกตามอาการ แต่เป็นวิปัสสนาญาณ และ โลกุตตรมรรค (ประจักษ์นิพพาน)

อนุโมทนาทุกท่านครับ