ถ. สงสัยเรื่องสักกายทิฏฐิ เพื่อนคนหนึ่งถามว่า ปากกาที่ผมใช้ของใคร ผมบอกว่า ของผม เขาบอกว่า ใช่หรือ ผมบอกว่า มีชื่อผมติดอยู่ ขณะนั้นเป็นสักกายทิฏฐิหรือเปล่า

สุ. สักกายทิฏฐิ คือ ความเห็นผิด ยึดมั่นว่าบัญญัติเป็นสิ่งที่มีจริง

ถ. ที่ว่า ของผม

สุ. ไม่ใช่เป็นบัญญัติหรือ

ถ. ไม่ใช่ เป็นของผม

สุ. เพราะฉะนั้น ในขณะที่มีความยึดมั่นจริงๆ มีความเห็นผิดว่า ต้องมีปากกาจริงๆ และต้องมีของผมจริงๆ ขณะนั้นเป็นความเห็นถูกหรือ เป็นความเห็นผิด

ถ. เห็นผิด

สุ. เพราะฉะนั้น เป็นสักกายทิฏฐิ ถ้ามีความเห็นอย่างนั้นจริงๆ แต่ถ้าระลึกได้ว่า เป็นแต่เพียงธาตุแข็งที่กระทบสัมผัส และเป็นเพียงสีสันที่ปรากฏ เพราะเอาสีออกจากปากกาไม่ได้จึงเรียกสิ่งที่เห็นนี้ว่า ปากกา แต่ถ้าสามารถเอาสีออกจากธาตุดิน น้ำ ไฟ ลม ได้หมดเลย จะมีบัญญัติอะไรไหมในสิ่งที่ปรากฏทางตา ก็ไม่มี

ผู้ที่ยังไม่ใช่พระอริยบุคคล ยังไม่ได้ดับสักกายทิฏฐิ ทั้งๆ ที่ศึกษาแล้ว เข้าใจเรื่องปรมัตถธรรมและบัญญัติธรรมแล้ว แต่ยังไม่ได้ดับสักกายทิฏฐิ จนกว่ารู้แจ้งอริยสัจธรรมเมื่อไร เมื่อนั้นจึงจะดับสักกายทิฏฐิ และทิฏฐิทั้งหมดซึ่งเกิดขึ้นโดยสักกายทิฏฐิได้

ทิฏฐิต่างๆ ที่จะมีได้ ก็เพราะสักกายทิฏฐิยังไม่ได้ดับ แต่ถ้าดับสักกายทิฏฐิแล้ว ทิฏฐิอื่นก็ดับทั้งหมด ... แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 1354

รับฟัง ...

ยึดมั่นว่าบัญญัติเป็นสิ่งที่มีจริง