ถ. การรู้ขณะของจิตแต่ละขณะต่างๆ ตามที่อาจารย์บรรยาย ในการ เจริญวิปัสสนา เรามีโอกาสที่จะรู้ได้หรือเปล่า

สุ. รู้อะไร

ถ. รู้จิตต่างๆ สมมติว่าทางตา ที่เปรียบเทียบเหมือนอย่างแมงมุมขึงข่าย ๕ ทิศ

สุ. แต่ไม่ได้ช้าอย่างแมงมุม ตัวอย่างนี้ช้ามาก ความจริงนั้น เร็วที่สุด

ถ. ผู้ที่เจริญสติปัฏฐาน ที่ท่านได้บรรลุมรรคผล ท่านรู้อย่างนั้นหรือเปล่า

สุ. ขณะนี้การเกิดดับของจิตเร็วที่สุด จนดูเหมือนว่าเห็นและได้ยินพร้อมกัน นี่ก็อย่างหนึ่งที่แสดงให้เห็นว่าเร็วแค่ไหน เพราะฉะนั้น เวลาที่โสตทวารวิถีที่ได้ยิน ดับไปแล้ว ภวังคจิตคั่นหลายขณะ มโนทวารวิถีจิตเกิดต่อ และภวังคจิตคั่นอีก หลายขณะกว่าจะรู้ว่าเสียงนั้นหมายความว่าอย่างไร ทั้งๆ ที่กำลังเห็น ห่างกันมาก และแต่ละวิถีจิตในวาระๆ หนึ่งก็มีจิตเกิดคั่นมาก ก็ยังไม่รู้เลยว่า โสตทวารวิถีกับ มโนทวารวิถีที่มีเสียงเป็นอารมณ์นั้นต่างกันอย่างไร ใช่ไหม

เพราะฉะนั้น จะรู้อะไรสำหรับผู้ที่เจริญสติปัฏฐาน ก็ต้องรู้สภาพธรรม ตามความเป็นจริง คือ สิ่งที่กำลังปรากฏ ซึ่งเป็นสภาพรู้ โดยไม่เจาะจงว่าจะเป็น ปัญจทวารวิถี หรือมโนทวารวิถีซึ่งรู้อารมณ์เดียวกัน

ถ. คือ ไม่จำเป็นต้องรู้หมดทุกอย่าง

สุ. รู้ไม่ได้ โดยเฉพาะสำหรับผู้ที่เริ่มเจริญสติปัฏฐาน ไม่มีการเจาะจง เพราะฉะนั้น จะไปปิดกั้นว่าไม่ให้เห็น หลับตา ไม่ให้ได้ยินเสียง ไม่ให้ได้กลิ่น ไม่ให้ลิ้มรส จะรู้แต่ทางมโนทวารทวารเดียว ก็ไม่ถูกต้อง เพราะว่าสภาพธรรม เป็นอย่างไร ปัญญาที่จะเจริญขึ้นก็จะค่อยๆ ศึกษา เพิ่มความสังเกต พิจารณารู้ลักษณะของสภาพธรรมนั้นๆ เพิ่มขึ้น แต่ด้วยประการใดๆ ก็ตาม จะต้องรู้ชัดในความต่างกันของปัญจทวารวิถีและมโนทวารวิถี ... แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 1520

รับฟัง ...

... รู้จิตแต่ละขณะได้หรือเปล่า