อ.วิชัย: ท่านอาจารย์ครับ เมื่อสักครู่ท่านอาจารย์กล่าวที่จะให้ละเอียดขึ้น อย่างที่กล่าวว่า ได้ยิน มีไหม? ก็สามารถพอเข้าใจได้ว่า ได้ยินมี แต่ความละเอียดขึ้นที่ว่า ได้ยินมี เพราะเกิดขึ้น แล้ว ความต่างกันระหว่างการรู้ว่า มีได้ยิน กับการรู้ว่า ได้ยินมีเพราะเกิดขึ้น นี่ละเอียดขึ้นอย่างไรครับ?

ท่านอาจารย์: ขณะที่ไม่ได้ยินมีไหม?

อ.วิชัย: มีครับ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น ถ้ามีได้ยินเมื่อไหร่ ได้ยินต้องเกิดเป็นได้ยิน เป็นอื่นไม่ได้ นอกจากเป็นได้ยิน เพราะได้ยินปรากฏว่า เป็นได้ยิน

อ.วิชัย: ได้ยินมี เพราะเกิดปรากฏให้รู้ว่า มีได้ยิน

ท่านอาจารย์: ไม่ใช่!! ว่า เดี๋ยวนี้ได้ยินมีจริงๆ

อ.วิชัย: ครับ

ท่านอาจารย์: ไม่สงสัยในการเป็น ได้ยิน ที่เกิดได้ยินเมื่อกำลังได้ยิน

อ.วิชัย: อ๋อ ..ครับ ต้องรู้ตรงนั้นจริงๆ ครับ ไม่ใช่แค่คิดเรื่อง แต่ไม่รู้ในตัวลักษณะของธาตุที่เป็นได้ยิน

ท่านอาจารย์: รู้เรื่องไปหมด แต่ไม่รู้สิ่งที่กำลังมีสักอย่าง แล้วเรื่องของอะไรล่ะ? เรื่องของสิ่งที่มีให้เพียงคิดไปเรื่อยๆ หรือว่าให้รู้ ขณะที่สิ่งนั้นมี ละเอียดลงไปอีก กว่าจะละความไม่รู้ ความยึดถือว่าเป็นสิ่งหนึ่งสิ่งใด คืออัตตา ไม่ว่าอะไรทั้งหมดที่ไม่ใช่ลักษณะที่แท้จริง แต่ละหนึ่งรวมกันแล้วเป็นอัตตาทั้งนั้น สิ่งหนึ่งสิ่งใด ลืมตาขึ้นมาก็เห็นตุ๊กตาแล้ว เห็นหน้าต่างแล้ว สิ่งหนึ่งสิ่งใดทั้งนั้น

ไม่รู้จักธรรมะ สิ่งที่มีจริงที่ปรากฏเมื่อเห็นเท่านั้น คิดดู!! ความไม่รู้แค่ไหน?

ถ้าเราไม่พูดอย่างนี้ ทุกคนก็ไม่สงสัยในความเห็น เห็น เข้าใจแล้ว แต่ว่าถ้าเดี๋ยวนี้ลืมตาขึ้นมา เห็นโต๊ะ เห็นเก้าอี้ ไม่ได้รู้ความจริงว่า เห็นเกิดขึ้นเห็นอะไร เห็นไหม?

อ.วิชัย: ครับ ละเอียดครับ

ท่านอาจารย์: นี่คือ ศึกษาธรรมะ กว่าจะถึงปริยัติ

อ.วิชัย: เพราะปกติแล้วก็เห็น แล้วก็คิดเป็นสิ่งหนึ่งสิ่งใด แล้วก็จำอย่างมั่นคงว่า เป็นสิ่งหนึ่งสิ่งนั้นจริงๆ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น อัตตาใช่ไหม? กว่าจะทุกอย่างที่มี ธรรมะทั้งปวงเป็นอนัตตา เปลี่ยนได้อย่างไรคำนี้!!

ใครก็เปลี่ยนความเป็นอนัตตาไม่ได้ จะใช้คำไหนได้หมด ภาษาอังกฤษภาษาอะไร แต่ว่าเปลี่ยนความเป็นสิ่งนั้นไม่ได้

อ.วิชัย: ครับ ก็ค่อยๆ เข้าใจขึ้นครับ

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ด้วยความเคารพยิ่งค่ะ

กราบยินดีในกุศลจิตของ อ.วิชัย ด้วยความเคารพค่ะ

ความไม่รู้แค่ไหน

รู้เรื่องไปหมด แต่ไม่รู้สิ่งที่กำลังมีสักอย่าง เรื่องของสิ่งที่มีให้เพียงคิดไปเรื่อยๆ หรือว่าให้รู้ ขณะที่สิ่งนั้นมี กว่าจะละความไม่รู้ ความยึดถือว่าเป็นสิ่งหนึ่งสิ่งใด คืออัตตา ไม่ว่าอะไรทั้งหมดที่ไม่ใช่ลักษณะที่แท้จริง แต่ละหนึ่งรวมกันแล้วเป็นอัตตาทั้งนั้น เป็นสิ่งหนึ่งสิ่งใด

ไม่รู้จักธรรม สิ่งที่มีจริงที่ปรากฏเมื่อเห็นเท่านั้น

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์ ด้วยความเคารพยิ่ง

ยินดีในกุศลจิตครับ