ถาม: ทุกสิ่งที่ท่านได้อธิบายมาเป็นประโยชน์มากกับผม (ดิฉัน) ในตอนนี้ แต่แม้ว่าจะเข้าใจตามที่ได้ฟัง แต่ความเข้าใจก็ยังไม่พอ เมื่อผม (ดิฉัน) อบรมเจริญสติปัฏฐาน ก็ยังมีเราที่จะใช้สติ เพราะว่ายังเป็นผู้ที่เริ่มต้น เท่าที่รู้ตอนนี้ ผม (ดิฉัน) ก็ยังไม่ได้ถึงวิปัสสนาญานขั้นแรกที่รู้ความต่างกันของนามธรรมและรูปธรรมตามความเป็นจริง หรือนามรูปปริจเฉทญานเลย ควรทำอย่างไรให้ความเข้าใจเพิ่มขึ้น

อ.สุจินต์: ถ้าใครพยายามที่จะทำอะไรเป็นพิเศษเพื่ออบรมวิปัสสนา ชีวิตเขาจะยากมาก เขาจะไปในหนทางที่ถูกต้องได้อย่างไร ถ้ายังมีความเป็นเราซึ่งจะทำสิ่งนั้นสิ่งนี้อยู่ ถ้าคนหวังที่จะทำอย่างหนึ่งเพื่อที่จะเข้าใจขึ้น นั่นก็เป็นความติดข้อง คือติดกับความเข้าใจของนามและรูปที่เกิดไปแล้ว

สติปัฏฐานเป็นธรรมซึ่งระลึกความจริงใดๆ ก็ตามที่ปรากฏผ่านทางทวารหนึ่งจากทวารทั้ง 6 เช่น ธรรมที่กำลังปรากฏผ่านทางตา หรือรูปทางตา เมื่อกำลังเห็นขณะนี้ จากนั้นสติปัฏฐานสามารถที่จะระลึกโดยปรกติ และปัญญาสามารถที่จะเริ่มศึกษาสังเกตุความจริงของนามและรูป

ถาม: เราควรอบรมสติปัฏฐานเมื่อเรากำลังเห็นอย่างไร

อ.สุจินต์: เมื่อมีเห็น ก็สามารถระลึกศึกษาว่าสิ่งที่ปรากฏให้เห็นเป็นประเภทหนึ่งของความจริงซึ่งเพียงปรากฏผ่านทางตา เมื่อเราเห็นผม (ที่ศรีษะ) โต๊ะ เก้าอี้ เสา หรือหอประชุม เราก็ควรที่จะทราบว่าสิ่งที่ถูกเห็น เป็นความจริง เพียงปรากฏผ่านทางตา ไม่ได้ปรากฏผ่านทางหู ทางจมูก ทางลิ้น หรือทางกาย เมื่อปัญญายังไม่ได้อบรมถึงระดับที่จะรู้ความต่างกันระหว่างลักษณะของนามธรรม และรูปธรรม วิปัสสนาญานขั้นนี้ก็ไม่เกิด

ข้อความนี้แปลจาก...The Natural Way of Development - What should I do to have more understanding?

อ่านตอนอื่นๆ ได้จากลิงค์นี้

ตอนที่ 1 - สมถและวิปัสนา

ตอนที่ 2 - อัตตสัญญาคืออะไร (1)

ตอนที่ 3 - อัตตสัญญาคืออะไร (2)

ตอนที่ 4 - ควรทำอะไรให้เข้าใจมากขึ้น

ตอนที่ 5 - ช่วยอธิบายหน่อยว่าระลึกอย่างไร

ตอนที่ 6 - การรวมกลุ่มวิธีปฏิบัติก็คือการหวังผล

ตอนที่ 7 - ความรู้ตามตำราและความรู้ระดับวิปัสสนาญาน

ตอนที่ 8 - ควรระลึกอย่างไร

ตอนที่ 9 - เช่นเดียวกับการจับด้ามมีด

ตอนที่ 10 - ข้อประพฤติปฏิบัติที่เป็นปรกติและไม่เป็นปรกติ

ตอนที่ 11 - ธรรมนั้นปฏิบัติกิจของตนเองตามปรกติ