เรามาที่นี่เพื่อจะเข้าใจธรรม ซึ่งตั้งแต่เกิดจนตายเป็นธรรมทั้งหมด แต่ก็ลืมอยู่เรื่อยๆ

ในขณะนี้เป็นการให้เข้าใจ และไม่ลืมว่าทุกอย่างที่มีจริงๆ ในขณะนี้เป็นธรรม การฟังเพื่อให้มีความเห็นถูก เข้าใจถูกในสภาพธรรม ที่เป็นธรรม จึงจะไม่มีเรา เพราะว่าเป็นการยากมากที่เคยเป็นเรามานานแสนนาน แล้วจะเข้าใจถูกว่า แท้ที่จริงสิ่งที่เคยเข้าใจว่าเป็นเรา ความจริงเป็นอะไร ก็เป็นเพียงสิ่งที่ปรากฏ ถูกต้องไหม กำลังปรากฏ

ไม่มีอะไรเลยตลอดชีวิต นอกจากมีสิ่งที่ปรากฏตั้งแต่เกิดจนตาย แต่เมื่อไม่รู้ จึงต้องฟัง เพื่อจะได้มีความเห็นถูก เข้าใจถูก แต่การที่สามารถจะรู้ความจริงของสิ่งที่มีจริงๆ ที่ปรากฏทุกชาติ แสนโกฏิกัปป์มาแล้ว และต่อไปอีกนานแสนนาน ไม่ใช่สิ่งที่จะรู้ได้โดยเร็ว แต่ทั้งหมดเป็นไปเพื่อความเข้าใจ เพื่อละการยึดถือสภาพธรรม ว่าเป็นตัวตน เพราะว่าถึงอย่างไรๆ เมื่อมีสิ่งใดปรากฏแล้วไม่รู้ สิ่งนั้นต้องเป็นอะไร อย่างหนึ่งอย่างใด โดยรูปร่างสัณฐาน โดยการจำว่า สิ่งนั้นเป็นสิ่งที่ปรากฏให้ติด

มีใครบ้างไม่ติดขณะนี้ แต่รู้ไหมว่าติดขนาดไหน ประมาณไม่ได้เลย จนกระทั่งไม่สามารถที่เมื่อฟังขณะนี้ว่าเป็นธรรม แต่ละลักษณะกำลังปรากฏเพราะเกิดขึ้น แล้วก็ดับไปอย่างรวดเร็ว ถ้าสามารถที่จะเห็นถูก เข้าใจถูก ก็คือว่า สิ่งที่ปรากฏทางตา ไม่ใช่เสียง คนละขณะ สภาพที่กำลังเห็น ก็ไม่ใช่สภาพที่กำลังได้ยิน ไม่ใช่สภาพคิดนึก เป็นธรรมจริงๆ แต่ละลักษณะ ซึ่งฟังจนกว่าจะมีความเข้าใจถูก เห็นถูกในสิ่งที่กำลังปรากฏ ไม่ใช่ในสิ่งอื่นเลย

พื้นฐานพระอภิธรรม ตอนที่ 454