แม้แต่คำว่า “ปฏิบัติธรรม” ก็ต้องเข้าใจให้ถูกต้องด้วย ถ้ามีคนนั่งหลับตาแล้วบอกว่า ปฏิบัติธรรม แล้วเราจะบอกว่า ปฏิบัติธรรม ใครๆ ก็บอกว่า ปฏิบัติธรรม ก็เป็นสิ่งที่เหลวไหล เพราะเหตุว่ายังไม่เข้าใจเลยว่า ปฏิบัติธรรมจริงๆ นั้นคืออะไร ต่อเมื่อใดเข้าใจแล้วจึงรู้ว่า ปฏิบัติหรือไม่ใช่ปฏิบัติ แล้วปฏิบัตินั้นเป็นธรรมะหรือไม่เป็นธรรมะ ขึ้นอยู่กับความเข้าใจ

ขณะที่ท่านพระสารีบุตรฟังธรรมจากท่านพระอัสสชิ ปฏิบัติธรรมะหรือเปล่าคะ ท่านพระอัสสชิกำลังเดินบิณฑบาต แล้วท่านพระสารีบุตรเห็นว่าพระภิกษุรูปนี้มีกิริยาที่เป็นสมณะจริงๆ ธรรมะของท่านต้องเป็นธรรมะที่น่าเลื่อมใส เพราะเหตุว่าท่านจึงได้ติดตามท่านพระอัสสชิไป และขอให้ท่านพระอัสสชิแสดงธรรม ในขณะที่ท่านพระสารีบุตรฟังธรรมจากท่านพระอัสสชิ ท่านพระสารีบุตรปฏิบัติธรรมหรือเปล่าคะ เพราะเมื่อจบคำสั้นๆ ท่านพระสารีบุตรรู้แจ้งอริยสัจธรรมเป็นพระโสดาบัน เพราะฉะนั้น ในขณะที่กำลังฟังนั้น ท่านพระสารีบุตรปฏิบัติธรรมหรือเปล่า

ปฏิบัติ ไม่ใช่เรานั่งหลับตา ไม่ใช่เราเดินทำอาการที่ผิดปกติ แต่ขณะใดที่ปัญญาเกิดพร้อมสติที่ระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมะด้วยความเข้าใจจนประจักษ์แจ้งในการเกิดดับ

ขณะนี้หรือขณะไหน ทุกขณะ สติปัญญาเกิดขณะใด สติปัญญาปฏิบัติกิจของสติปัญญา คือระลึกแล้วค่อยๆ เข้าใจ ค่อยๆ เข้าใจ สะสมไป จนกว่าจะถึงเวลารู้แจ้งอริยสัจธรรม ซึ่งจะเป็นขณะไหนก็ได้ ขณะที่วัวขวิดก็ได้ ขณะไหนก็ได้ทั้งนั้น เพราะในขณะนี้สภาพธรรมะก็เป็นของจริงซึ่งกำลังเกิดดับ เป็นอริยสัจธรรม คือบุคคลในประจักษ์แจ้งความจริงของสภาพธรรมะนี้ บุคคลนั้นก็เป็นพระอริยบุคคล เป็นผู้เจริญจริงๆ เพราะเหตุว่าเจริญจากอวิชชาสู่วิชชา สามารถรู้สภาพธรรมะได้ เพราะฉะนั้น ถ้าเข้าใจผิดว่า ปฏิบัติธรรมะจะเป็นอย่างอื่น

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ

ก่อนที่จะได้มา เปิดเจอ มศพ. ผมได้สนใจเกี่ยวกับเรื่องธรรม ก็ไปศึกษาจากหนังสือธรรมบ้าง จากพระบ้าง แต่ไม่เคยศึกษาจากพระไตรปิฎกเลย ก็นั่งสมาธิอยู่เป็นระยะเวลาหนึ่ง สวดมนต์ก็เอาด้วย เดินจงกรมก็มีบ้าง เพราะเข้าใจว่า นี่คือการปฏิบัติธรรม ถ้าไม่ทำ ก็จะไม่มีบุญสะสมไว้ในชาติต่อไป ผมมีอาชีพเป็นครู ก็สอนลูกศิษย์แบบนี้ คือ นั่งสมาธิ สวดมนต์ก่อนนอน ภาวนา พุทโธบ้าง สอนแบบนี้มาตลอด

พอเริ่มมาศึกษา พระไตรปิฎก และจาก มศพ. สติปัญญาผมทำหน้าที่เองว่าสิ่งใดผิด สิ่งใดถูก สิ่งที่ตนเองปฏิบัติมาและสอนให้นักเรียนปฏิบัติตาม ก็เลิก และหันมาให้ความรู้เกี่ยวกับพระธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้าที่แท้จริง ว่าพระพุทธองค์ท่านสอนอะไร ผมอยู่ที่สถานศึกษา ผมเหมือนแกะดำ ที่ทำแบบนี้ คือ อธิบายหลักธรรมให้เข้าใจ ดูเหมือนผมอ้างว้างเหว่ว้า อยู่ตัวคนเดียว แต่สติปัญญาผมทำหน้าที่ว่า ไม่ได้เป็นดั่งเช่นนั้นเลย เพราะเวลาเราเกิดมา เราก็มาคนเดียว

ฉะนั้นเวลาเราตายเราก็ไปคนเดียวเช่นกัน ญาติพี่น้อง พวกพ้อง เพื่อนฝูง ก็ไม่สามารถพาเราไปทางสว่างได้ แต่กลับยินดีว่า ชาตินี้ไม่เสียชาติเกิด ที่ได้มาพบพระธรรมแล้วใฝ่หาความรู้ ความเข้าใจจากพระธรรม สิ่งมหัศจรรย์ที่เขาว่า มีกี่อย่างในโลกนั้นแล้วแต่เขาจะคิดขึ้นมา แต่สู้สิ่งมหัศจรรย์นี้ไม่ได้ สิ่งนั้น คือ พระไตรปิฎก

ขอขอบพระคุณ มศพ. และขออนุโมทนาครับ

ขออนุโมทนาครับ