ขออนุญาตเรียนถามท่านวิทยากรครับว่า จิตและเจตสิกที่รู้อารมณ์ทาง ตา หู จมูก ลิ้น กาย เป็นวิบากจิตและเจตสิกที่เกิดขึ้นรู้อารมณ์นั้น ส่วนทางใจหรือมโนทวารนั้น มีลักษณะของวิบากหรือไม่อย่างไรครับ

ขอบพระคุณและอนุโมทนาครับ

วิบากจิตทางใจ มีในขณะที่จิต กระทำกิจ ตทาลัมพนกิจ คือ จิต ๑๑ ดวง ได้แก่ สันตีรณจิต ๓ มหาวิบาก ๘ ในบางขณะที่ วิถีจิตทางมโทวารเกิดขึ้น รูปยังไม่ดับไป จิตเหล่านี้ เกิดขึ้นรับอารมณ์ต่อจากชวนะ คือ กระทำกิจตาทลัมพนะ ขณะนั้น ชื่อว่า วิบากจิตทางใจ ทางมโนทวาร ครับ

อย่างนี้จะพูดว่า มโนวิญญาณบางดวงเกิดขึ้น เพื่อรับผลของกรรมเก่า อย่างเช่น พวกปัญจวิญญาณ ได้หรือไม่ครับ

มหาวิปาก ๘ นั้น เป็นอย่างไรครับ

ขอบคุณครับ

เรียนความเห็นที่ ๒

กล่าวได้ครับ หมายถึงวิบากจิต

เรียนความเห็นที่ ๓

มหาวิบาก ๘ เป็นผลของมหากุศล ๘ ครับ

นมตฺถุ เม ปริญฺญาน ขอนอบน้อมปริญญาธรรม

สวัสดี ครับ

ขอถามว่า วิบากทางมโนทวาร มีเพียง ตทาลัมพนะ เท่านั้นหรือ น่าจะมีอีกหรือเปล่า ครับ

เรียนความเห็นที่ ๕

วิถีจิตทางมโนทวาร ส่วนใหญ่จะเป็นอกุศลจิต กุศลจิต และกิริยาจิตวิบากจิตมีน้อยมาก และนอกจากนั้น ก็ยังมี วิถีวิมุติหรือทวารวิมุติวิถีครับสำหรับกามาวจรจิต นอกจาก ตทาลัมพนะแล้วยังไม่เห็นจิตอื่น ส่วนโลกุตตรจิต วิบากก็คือผลจิตของพระอริยเจ้า ครับ

สาธุ คุณ prachern.s ใน คคห.6 ครับ.

ขออนุโมทนาค่ะ

เรียนถามเพิ่มเติมอีกว่า กุศล หรืออกุศล ที่เกิดที่ชวนจิตทางมโนทวาร ในตทาลัมพนะวาระ จะเป็นเหตุส่งผลกรรม หรือสะสม ในจิตในอนาคตหรือไม่อย่างไร ในเมื่อตทาลัมพนะ เป็นวิบากจิต ซึ่งเป็นผลของกรรมดับไปแล้ว

ขอขอบคุณค่ะ

เรียนความเห็นที ๙

กุศลจิต อกุศลจิต กระทำกิจชวนะ สะสมเป็นปัจจัยแก่วิบากในอนาคต ส่วนตทาลัมพนะ เป็นวิบากจิต ไม่มีผล คือวิบากของวิบากอีกครับ

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

ขออนุโมทนาครับ