* ธรรม คือสิ่งที่มีจริง โดยธรรมแต่ละอย่าง ก็มีสภาวะลักษณะของธรรมนั้นๆ เป็นแต่ละอย่าง ไม่เปลี่ยนแปลงเป็นอย่างอื่น เช่น เสียงมีสภาพดัง เห็นมีสภาพรู้แจ้งสิ่งที่ปรากฏทางตา โกรธมีสภาพกระทบกระทั่งขุ่นเคือง ปัญญามีสภาพเข้าใจถูกตามความเป็นจริง

* พระธรรม คือคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ที่ทรงแสดงจากการตรัสรู้ธรรมแต่ละอย่างตรงตามความเป็นจริง พระธรรมจึงเป็นคำสอนที่เป็นเหตุเป็นผลตามความจริงของธรรมแต่ละอย่าง ที่มีสภาวะลักษณะที่ไม่เปลี่ยนแปลงเป็นอย่างอื่น

* การที่จะเข้าใจธรรมตามความเป็นจริง ต้องเป็นการศึกษาโดยลำดับ การปฏิบัติโดยลำดับ ซึ่งก็คือการอบรมเจริญปัญญาโดยลำดับ ที่เข้าใจว่าธรรมคือสิ่งที่มีจริงเดี๋ยวนี้ที่ไม่ใช่เรา ตั้งแต่ขั้นการฟัง การไตร่ตรองพิจารณา การระลึกรู้ตรงลักษณะสภาพธรรมที่กำลังปรากฏเดี๋ยวนี้ จนถึงการประจักษ์ธรรมที่กำลังปรากฏเดี๋ยวนี้อย่างชัดแจ้ง

* พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสว่า "ธรรมทั้งหลายย่อมทนได้ซึ่งความพินิจ" ซึ่งหมายความว่า พระธรรมเป็นคำสอนให้เข้าใจธรรมคือความจริงแท้ พระธรรมจึงเปลี่ยนแปลงไม่ได้ เพราะธรรมคือสิ่งที่มีจริงแต่ละอย่างนั้น มีสภาวะลักษณะที่เปลี่ยนแปลงไม่ได้

* ธรรม จึงคงทนต่อการพิสูจน์ คงทนต่อการพิจารณาด้วยปัญญาที่เข้าใจธรรมแต่ละอย่างตรงตามความเป็นจริง

โดย อ.อรรณพ หอมจันทร์

อ่านหัวข้ออื่นๆ คลิกที่นี่ ... คติธรรม

ขออนุโมทนาครับ