ถ้าไม่ได้ฟังพระธรรม ส่วนใหญ่ก็สะสมความติดข้อง สะสมอกุศลธรรม "ไม่เห็นประโยชน์ของการสะสมความเห็นถูก ถ้าไม่ได้ฟังพระธรรม"

ทุกครั้งที่อกุศลจิตเกิด ไม่ชอบ จิตเศร้าหมอง ขณะนั้นสะสมกิเลสแล้ว และยังเป็นปัจจัยให้ทำกรรมด้วยและต้องรับผลของกรรมตามเหตุตามปัจจัย สังสารวัฏจึงเป็นที่ท่องเที่ยวไป เพราะยังมีกิเลส จึงเป็นปัจจัยให้ทำกรรมและรับผลของกรรม เมื่อได้รับอกุศลวิบาก" ทำไมถึงต้องเป็นเรา?" แต่ "เพราะต้องเป็นเรา" เพราะกิเลสที่มีเป็นเหตุให้ทำกรรมและรับผลของกรรม

จิตเป็นธรรมชาติอันกรรมและกิเลสสั่งสมวิบาก ขึ้นชื่อว่าจิตเพราะอรรถว่ากรรมและกิเลสทั้งหลายสั่งสมแล้วเป็นเหตุให้เกิดซึ่งวิบาก

จิตสะสมกุศลและอกุศลขณะเป็นชวนวิถี (จิตสะสมสันดานด้วยอำนาจของชวนวิถี เฉพาะชวนจิต ทำให้สะสมเพิ่ม วิบากจิตสืบต่อสิ่งที่สะสมมาแล้ว แต่ไม่เป็นเหตุให้สะสมเพิ่ม)

กิเลสเกิดที่จิต เจตนา (กรรม) เกิดที่จิต สะสมสืบต่อในจิต เพราะยังมีกิเลส จึงยังทำกรรมที่ดีบ้างชั่วบ้างตามการสะสมของแต่ละคน เป็นเหตุปัจจัยให้เกิดวิบาก สิ่งที่สะสมในจิตไม่สูญหายไปไหน

กุศลชวนวิถีจิตและอกุศลชวนวิถีจิตที่สั่งสมสันดานจึงเป็นปัจจัยให้เกิดวิบาก (ผล) ได้

ฟังธรรมสะสมความเข้าใจ ไม่ใช่เราเลย จิตสะสมวิบาก ค่อยๆ เข้าใจความเป็นอนัตตาของธรรมะ

ฟังธรรมแล้วรู้ว่าขณะใดเป็นกรรม ขณะใดเป็นผลของกรรม ไม่ใช่จำคำหรือรู้เรื่องราว แต่เข้าใจความจริงที่กำลังปรากฏขณะนี้ เข้าใจสิ่งที่กำลังฟังขณะนี้

จิต เจตสิก รูปเกิดดับ ไม่ใช่เราเลย แปรเปลี่ยน ไม่คงที่ ล้วนว่างเปล่า ไม่มีเราเลย

ฟังธรรมเพื่อเข้าใจและขัดเกลากิเลส

จะสะสมความเข้าใจถูก หรือสะสมความไม่รู้ต่อไป

สนทนาพื้นฐานพระอภิธรรม มศพ. อา. ๔ ก.พ. ๖๑

กราบบูชาคุณและอนุโมทนาในคุณความดีของท่านอ. สุจินต์ บริหารวนเขตต์

ขอบพระคุณและอนุโมทนาคณะวิทยากร

อนุโมทนาในกุศลจิตของทุกท่านค่ะ

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาอย่างยิ่งค่ะ

ขอบพระคุณและขออนุโมทนาครับ

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ

ขออนุโมทนาครับ