ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

วันมาฆบูชา วันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๓ พระจันทร์เต็มดวง เป็นวันอุโบสถพระผู้มีพระภาคเจ้า ทรงแสดง "โอวาทปาฏิโมกข์" ใจความมีว่า

ขันติ คือความอดกลั้น เป็นตบะอย่างยิ่ง พระพุทธเจ้าทั้งหลาย ตรัสพระนิพพานว่าเป็นยอดผู้ทำร้ายผู้อื่น ไม่จัดว่าเป็นบรรชิต ผู้เบียดเบียนสัตว์อื่น ไม่ชื่อว่าสมณะ

การไม่ทำบาป ทั้งปวง ๑ การทำกุศลให้ถึงพร้อม ๑ ความยังจิตให้ผ่องแผ้ว ๑ ๓ อย่างนี้ เป็นคำสอนของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย

การไม่ว่าร้าย ๑ การไม่ทำร้าย ๑ การสำรวมในปาฏิโมกข์ ๑ ความเป็นผู้รู้ประมาณในโภชนะ ๑ ที่นอนที่นั่งอันสงัด ๑ ประกอบความเพียรในอธิจิต ๑

๖ อย่างนี้ เป็นคำสอนของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย
จาก ฑีฆนิกาย มหาวรรค มหาปทานสูตร

คัดลอกจากหนังสือ คุยกันวันพุธ โดย คณะสหายธรรม

ขออนุโมทนา

วันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๓ (มาฆบูชา) เกิดมีจตุรงคสันนิบาต ซึ่งประกอบด้วย

๑. วันนั้นเป็นวันมาฆปูรณมี คือ วันเพ็ญขึ้น ๑๕ ค่ำ กลางเดือนมาฆะ จึง เรียกว่า มาฆบูชา

๒. พระภิกษุ ๑,๒๕๐ รูป มาประชุมกันโดยมิได้นัดหมาย

๓. พระภิกษุทั้งหมดล้วนเป็นพระอรหันต์ที่ได้บรรลุพร้อมอภิญญา ๖

๔. พระภิกษุ เหล่านั้นทั้งหมด ได้รับการอุปสมบท จากพระพุทธเจ้าโดยตรง (เอหิภิกฺขุอุปสมฺปทา) ทรงเทศนา "โอวาทปาติโมกข์"

ในวันที่ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 3 หรือฤกษ์เดียวกับวันมาฆบูชา พระพุทธเจ้าทรงปลงอายุสังขารครับ

ขออนุโมทนา

วันมาฆบูชาท่านพระสารีบุตรได้บรรลุเป็นพระอรหันต์ด้วยค่ะ

ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย

สาธุ

อนุโมทนาค่ะ

ขออนุโมทนาค่ะ

อะไรคือการไม่ทำบาปทั้งปวง อะไรคือการทำกุศลให้ถึงพร้อม และอะไรคือความยังจิตให้ผ่องแผ้ว ธรรมะใดจึงเป็นอุปการะ

เรียน ท่านวิทยากร ด้วยความเคารพข้าพเจ้าลองค้นหาความหมายโดยละเอียดของ คำว่า "ศีลสังวร" ได้ข้อมูลมาดังนี้

พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต)
พระธรรมปิฎก (ประยุทธ์ ปยุตฺโต)

[243] สังวร ๕ (ความสำรวม, ความระวังปิดกั้นบาปอกุศล — restraint) สังวรศีล (ศีลสังวร, ความสำรวมเป็นศีล — virtue as restraint)

ได้แก่ สังวร ๕ อย่าง คือ

๑. ปาฏิโมกขสังวร (สำรวมในปาฏิโมกข์ คือ รักษาสิกขาบทเคร่งครัดตามที่ทรงบัญญัติไว้ในพระปาติโมกข์— restraint by the monastic code of discipline)

๒. สติสังวร (สำรวมด้วยสติ คือ สำรวมอินทรีย์มีจักษุ เป็นต้น ระวังรักษามิให้บาปอกุศลเข้าครอบงำ เมื่อเห็นรูป เป็นต้น— restraint by mind—fulness) = อินทรียสังวร

๓. ญาณสังวร (สำรวมด้วยญาณ คือ ตัดกระแสกิเลสมีตัณหาเป็นต้นเสียได้ด้วยใช้ปัญญาพิจารณา มิให้เข้ามาครอบงำจิต ตลอดถึงรู้จักพิจารณาเสพปัจจัยสี่— restraint by knowledge) = ปัจจัยปัจจเวกขณ์

๔. ขันติสังวร (สำรวมด้วยขันติ คือ อดทนต่อหนาว ร้อน หิว กระหาย ถ้อยคำแรงร้าย และทุกขเวทนาต่างๆ ได้ ไม่แสดงความวิการ — restraint by patience)

๕. วิริยสังวร (สำรวมด้วยความเพียร คือ พยายามขับไล่ บรรเทา กำจัดอกุศลวิตกที่เกิดขึ้นแล้วให้หมดไปเป็นต้น ตลอดจนละมิจฉาชีพ เพียรแสวงหาปัจจัยสี่เลี้ยงชีวิตด้วยสัมมาชีพ ที่เรียกว่าอาชีวปาริสุทธิ— restraint by energy) = อาชีวปาริสุทธิ.

ในคัมภีร์บางแห่งที่อธิบายคำว่าวินัย แบ่งวินัยเป็น ๒ คือ สังวรวินัย กับปหานวินัยและจำแนกสังวรวินัยเป็น ๕ มีแปลกจากนี้เฉพาะข้อที่ ๑ เป็น สีลสังวร. (ดู สุตฺต.อ. 1/9 ; สงฺคณี.อ. 505; SnA.8; DhsA.351)

วิสุทฺธิ. 1/8;
ปฏิสํ.อ. 16 ;
วิภงฺค.อ. 429

พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม พิมพ์ครั้งที่ ๑๒ พ.ศ. ๒๕๔๖
จึงขอความกรุณา ช่วยตรวจทาน และเทียบเคียงให้ด้วยค่ะเพื่อความเข้าใจที่ละเอียด ถูกต้อง ประกอบการพิจารณาต่อไปหากมีข้อความคลาดเคลื่อนประการใด ขออภัยด้วยค่ะ

ขอขอบพระคุณ และ ขออนุโมทนา

อ้างอิงจาก : หัวข้อ 04188 ความคิดเห็นที่ 10 โดย wichai_a

อะไรคือการไม่ทำบาปทั้งปวง อะไรคือการทำกุศลให้ถึงพร้อม และอะไรคือความยังจิตให้ผ่องแผ้ว ธรรมะใดจึงเป็นอุปการะ

พระพุทธเจ้าทุกพระองค์ ทรงสอนให้ละบาป (คือ ละอกุศลธรรมทั้งปวง) ด้วยศีลสังวรยังกุศล (คือ เจริญกุศลธรรมทั้งปวง) ด้วยสมถะ และวิปัสสนายังจิตใจให้ผ่องแผ้ว ด้วยอรหัตตผล

ขออนุโมทนาค่ะ

ขอบคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

ขออนุโมทนา

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ

ขออนุโมทนาครับ

ยินดีในกุศลจิตค่ะ