ความฝันเป็นสัญญา หรือไม่
ทำไมเวลาฝันว่ากำลังวิ่งหนี เมื่อตื่นขึ้นมา จะเหนื่อยและไม่เป็นสุข แต่ถ้าฝันว่าได้ไปวัดหรือฝันในสิ่งที่ดีๆ ตื่นขึ้นมาจะรู้สึกแช่มชื่นเบิกบานใจ ความฝันเป็นสัญญาหรือไม่ และทำไมตื่นขึ้นมาทำให้รู้สึกเหนื่อยหรือเพลียเป็นเพราะเหตุใดเกี่ยวข้องกับจิตหรือไม่ ขอได้โปรดอธิบายเพื่อให้เกิดความเข้าใจด้วยค่ะ
มีทั้งสัญญาเจตสิก เจตนาเจตสิก และเจตสิกอื่นๆ เกิดขึ้นร่วมด้วยกับจิตโดยปัจจัย ต่างๆ ครับ
ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย
ฝันเป็นการนึกคิดทางใจ ขณะฝันไม่ได้หลับ ขณะที่ฝัน เมื่อเป็นการนึกคิดทางใจ ก็เป็นได้ทั้งที่เป็นกุศลจิต หรืออกุศลจิต แต่เบื้องต้นของพระอภิธรรม ขณะที่จิตเกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็นกุศลจิตหรือ อกุศลจิตก็ตาม จิตไม่ได้เกิดมาเพียงอย่างเดียว มีสิ่งที่เกิดร่วมด้วยเสมอคือ เจตสิก เจตสิกที่เกิดร่วมด้วยกับจิต ก็ไม่ได้มีดวงเดียว อย่างน้อยที่สุดต้องมีเจตสิกเกิดขึ้น ๗ ดวง คือ ผัสสเจตสิก สัญญาเจตสิก เวทนาเจตสิก เอกัคคตาเจตสิก เจตนาเจตสิก มนสิการเจตสิก ชีวิตตรินตริยเจตสิก ๗ ดวงนี้เกิดกับจิตทุกดวง ไม่ว่าจะเป็นจิตประเภทไหน กุศลหรืออกุศลก็ตาม ต้องมีเจตสิก ๗ ดวงนี้เกิดขึ้นเสมอ นั่นแสดงว่า เมื่อจิตเกิดขึ้น สัญญาเจตสิก ก็เกิดขึ้นกับจิตด้วย ไม่ว่าจะเป็นจิตประเภทใดก็ตาม
ดังนั้น ความฝันจึงเป็นจิตประเภทใดประเภทหนึ่ง ที่เป็นกุศลจิตหรืออกุศลจิตก็ได้ แต่ขณะนั้นก็มีสัญญาเกิดร่วมด้วยครับ ส่วนประเด็นทำไมฝันบางอย่างเหนื่อย บางอย่างไม่เหนื่อย ขณะที่จิตเป็นกุศลนั้น ก็ต้องมีรูปที่เกิดขึ้นเพราะจิตด้วย ครับ ยก ต.ย เช่น ขณะที่โกรธ โทสะมูลจิตเกิดขึ้น รูปที่เกิดจากจิตที่โกรธก็เกิดขึ้นด้วย ทำให้รูปนั้น กระสับกระส่าย เป็นต้น เหนื่อยก็ได้ ต่างจากขณะที่เป็นกุศลจิต ก็ต้องมีรูปที่เกิดกับจิตด้วย เช่น ขณะที่เมตตาเกิดขึ้น รูปที่เกิดจากจิต ที่เมตตาก็มีด้วย รูปนั้นก็ไม่กระสับกระส่ายเหมือนที่เกิดจากจิตที่โกรธครับ ขณะที่ฝันก็เช่นกัน ขณะที่ฝันก็ต้องมีจิต ถ้าฝันเป็นไปในทางอกุศล รูปที่เกิดกับจิตที่เป็นอกุศลก็เกิดด้วย เช่น ฝันว่าโกรธหรือกลัว วิ่งหนี ความกลัวก็เป็น โทสะมูลจิต เช่นกัน ก็ทำให้รูปกระสับกระส่าย ทำให้เหนื่อยได้ครับ ต่างกับขณะที่ฝัน เป็นกุศล รูปที่เกิดกับกุศลจิตย่อมไม่กระสับกระส่ายหรือเหนื่อยครับ
ขออนุโมทนา
ขออุทิศกุศลให้สรรพสัตว์
ขณะนี้ท่านก็กำลังฝัน ถ้าสติปัฏฐานไม่เกิด เราก็เหมือนมีชีวิตอยู่ในความฝัน เพราะความจริงไม่ปรากฎ ความฝันเป็นแต่เพียงสภาพความคิดนึกตรึกถึงเรื่องราว ต่างๆ เท่านั้น ซึ่งเป็นไปในกุศลบ้าง อกุศลบ้าง พระอริยเจ้าขั้นพระอรหันต์เท่านั้นที่ไม่ฝัน เพราะท่านเป็นผู้ที่ถึงพร้อมสติสัมปชัญญะ และดับอนุสัยกิเลสทั้งหลายได้ โดยไม่มีเหลือ
ขอขอบพระคุณ ท่านสมาชิกแล้วเจอกัน (ความเห็นที่4) สำหรับตนเองแล้วทำให้รู้และเข้าใจมากขึ้น แต่ยังมีคำถามเพิ่มเติม คือ เพื่อนคนหนึ่งบอกว่าในชีวิตของเขาฝันไม่กี่ครั้ง ส่วนมากไม่ฝัน เท่าที่เคยทราบจะมีเพียงแต่พระอรหันต์เท่านั้นที่ไม่ฝัน คนที่ยังไม่ได้สำเร็จเป็นพระอรหันต์ แต่ไม่ฝันมีหรือไม่ค่ะ
คนที่ไม่สำเร็จเป็นพระอรหันต์ ยังฝันอยู่ แต่ขณะที่หลับสนิทนั้น (แม้ปุถุชน) ขณะนั้นไม่ได้ฝันครับ และบางครั้งก็ไม่รู้ว่าตัวเองฝันเพราะจำไม่ได้ก็มีครับ
ขออนุโมทนา
