พระธรรมที่ดลใจให้ระลึกถึงคุณของการเกิดเป็นมนุษย์
ขอรบกวนเรียนถามเกี่ยวกับผู้ที่อยู่ในวัยกลางคนและคิดจะฆ่าตัวตายด้วยความไม่พอใจสภาพร่างกาย ความเจ็บป่วยที่เยียวยาซึ่งโดยโรครักษาได้ โดยรวมไม่พอใจกับสภาพที่เป็นและการยอมรับของสังคม เท่าที่ทราบไม่ได้ศึกษาพระธรรมเช่นที่นี้ มีชาดกหรือพระธรรมพอจะดลใจให้ระลึกถึงคุณของการเกิดเป็นมนุษย์บ้างไหมคะ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า......
"...การได้อัตภาพเป็นมนุษย์นี้แสนยาก..."
"...ในโลกนี้ คนที่เห็นแจ้งมีน้อย สัตว์ที่ไปสวรรค์มีน้อย เหมือนนกพ้นจากข่ายมีน้อย..."
"...คนที่ไปถึงฝั่ง คือพระนิพพานมีน้อย ส่วนมากมักเลาะอยู่ริมฝั่ง..."
" ...สัตว์ที่จุติ คือตายจากมนุษย์ กลับมาเกิดเป็นมนุษย์ มีเป็นส่วนน้อย สัตว์ที่จุติจากมนุษย์ ไปเกิดในนรก เกิดในกำเนิดดิรัจฉาน เกิดในปิติวิสัย มากกว่าโดยแท้..."
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
ขอเชิญอ่านคำบรรยายท่านอาจารย์และข้อความในพระไตรปิฎก
ข้อความในสังยุตตนิกาย มหาวารวรรค ปฐมฉิคคฬสูตรที่ ๗ แสดงว่าการเกิดเป็นมนุษย์ยาก อุปมาเหมือนคนโยนแอกซึ่งมีช่องเดียวลงไปในมหาสมุทร เต่าตาบอดที่อยู่ในมหาสมุทรนั้น ล่วง ๑๐๐ ปีถึงจะโผล่ขึ้นคราวหนึ่ง และเมื่อล่วงร้อยๆ ปี จึงจะโผล่ขึ้นคราวหนึ่งนั้น การที่เต่าจะสอดคอให้เข้าไปในแอกซึ่งมีช่องเดียวนั้นได้บ้าง ก็เฉพาะในบางครั้งบางคราวเท่านั้น
นี่คือความยากของการเกิดเป็นมนุษย์ ส่วนข้อความในทุติยฉิคคฬสูตรที่ ๘ ยิ่งแสดงความยากกว่านั้น โดยอุปมาว่าไม่ใช่แต่มหาสมุทรเท่านั้น แต่มหาปฐพี คือ แผ่นดินระหว่างจักรวาล ก็ยังมีน้ำเต็มหมด เมื่อโยนแอกซึ่งมีช่องเดียวลงแล้ว ลมทิศตะวันออกยังพัดแอกนั้นไปทางทิศตะวันตก ลมทิศตะวันตกก็พัดแอกนั้นไปยังทิศตะวันออก ส่วนลมทิศเหนือก็พัดแอกนั้นไปทางทิศใต้ ส่วนลมทิศใต้ก็พัดแอกนั้นไปทางทิศเหนือ ล่วงร้อยๆ ปี เต่าจึงจะโผล่ขึ้นมาคราวหนึ่ง ถ้าแอกนั้นยังไม่เน่า และน้ำในทะเลยังไม่แห้ง การที่เต่าจะโผล่ขึ้นมาสอดคอเข้าไปในแอกซึ่งมีช่องเดียวนั้น เป็นการยากยิ่ง ซึ่งข้อความตอนท้ายของพระสูตรนี้ พระผู้มีพระภาคตรัสว่า
ฉะนั้นภิกษุทั้งหลาย การได้ความเป็นมนุษย์เป็นของยาก พระตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าจะอุบัติในโลกเป็นของยาก ธรรมวินัยที่พระตถาคตประกาศแล้ว จะรุ่งเรืองในโลกก็เป็นของยาก
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
การได้เกิดมาเป็นมนุษย์ เป็นเรื่องยาก การเกิดมาเป็นมนุษย์ ต้องเป็นผลของกุศล-กรรม เป็นผลของกรรมดี เมื่อได้เกิดมาเป็นมนุษย์แล้ว ชีวิตของแต่ละบุคคลย่อมจะมีทั้งสุขบ้าง ทุกข์บ้าง ขึ้นๆ ลงๆ ตามเหตุตามปัจจัย แต่ถึงอย่างนั้นก็ตาม พระธรรมที่พระผู้มีพระภาคทรงตรัสรู้และทรงแสดงนั้น บุคคลใด ที่มีโอกาสได้ฟัง ได้ศึกษาเพิ่มพูนความเข้าใจถูก เห็นถูกไปตามลำดับ กล่าวได้ว่า ชีวิตของบุคคลนั้น ในชาตินั้นไม่สูญเปล่าอย่างแน่นอน ถึงแม้จะยังไม่ได้รู้แจ้งอริยสัจจธรรมบรรลุถึงความเป็นพระอริยบุคคลก็ตาม ความเข้าใจถูก เห็นถูกนี้ ก็ไม่หายไปไหน บุคคลผู้ที่ได้บรรลุเป็นพระอริยบุคคลขั้นต่างๆ ล้วนเป็นผู้ได้สะสมการฟังพระธรรม สะสมความเข้าใจถูกเห็นถูก มาก่อนแล้วเป็นระยะเวลาอันยาวนานนับไม่ถ้วน ทั้งนั้น ข้อที่น่าพิจารณาอย่างยิ่งนั้นก็คือ ชีวิตในภพนี้ ชาตินี้ จะเหลืออีกเท่าใด ไม่มีใครสามารถทราบล่วงหน้าได้ แต่ที่แน่ๆ เหลือเวลาไม่มากจริงๆ ที่จะทำให้ตัวเองได้เข้าใจพระธรรม เพิ่มขึ้น ดังนั้น จึงไม่ควรประมาทในเวลา และไม่ควรประมาทในอกุศล แต่ละบุคคลสามารถที่จะดำเนินชีวิตที่ยังเหลืออยู่นี้ ให้เป็นไปกับด้วยประโยชน์ได้ โดยมีพระธรรม เป็นที่พึ่ง ครับ
ขออนุโมทนา
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
มนุษย์ มีความหมายว่าอย่างไร? มนุษย์ เป็นคำมาจากภาษาบาลีว่า มนุสฺส หมายถึง ผู้ที่มีใจสูง ใจสูงด้วยคุณธรรม สูงด้วยความดีประการต่างๆ สูงด้วยศีล ด้วยความเพียร ด้วยความประพฤติอันประเสริฐ ด้วยความมั่นคงที่จะเจริญซึ่งความดีประการต่างๆ และนอกจากนั้น มนุษย์ ยังหมายถึง ผู้รู้สิ่งที่เป็นประโยชน์และ มิใช่ประโยชน์ ด้วย เมื่อรู้สิ่งที่เป็นประโยชน์และ สิ่งมิใช่ประโยชน์แล้ว ก็น้อมประพฤติในสิ่งที่เป็นประโยชน์ แล้วละเว้นในสิ่งที่ไม่เป็นประโยชน์ นี้คือความหมายของมนุษย์ และเป็นมนุษย์ที่แท้จริงด้วย
เกิดเป็นมนุษย์ เป็นผลของกุศลกรรม เท่านั้น แต่เพราะมีจิตที่หลากหลายต่างกันออกไป มีการกระทำที่แตกต่างกัน มีการได้รับผลของกรรมที่ต่างกัน มนุษย์จึงมีหลายประเภท ก็เพราะจิต นั่นเอง กล่าวคือ ถ้าจิตดี เป็นกุศลจิต มีความประพฤติที่ดีงามทั้งทางกาย ทางวาจา และทางใจ ก็เป็นมนุษย์ที่ดี แต่ในทางตรงกันข้าม ถ้าเป็นอกุศลจิต เป็นจิตที่ไม่ดี มีการกระทำที่ไม่ดีทั้งทางกาย ทางวาจา และทางใจ ก็เป็นมนุษย์ที่ไม่ดี
ข้อสำคัญที่ทุกคนควรพิจารณา คือ เมื่อได้เกิดมาเป็นมนุษย์ ซึ่งเป็นสิ่งที่ได้ยากแสนยาก ก็ควรที่จะเป็นมนุษย์ที่แท้จริง แสวงหาประโยชน์จากการได้เกิดมาเป็นมนุษย์ให้มากที่สุด ด้วยการฟังพระธรรม ศึกษาพระธรรม สะสมความเข้าใจถูกเห็นถูกไปตามลำดับ แล้วน้อมประพฤติปฏิบัติตามพระธรรม ไม่ประมาทในการเจริญกุศลทุกประการ เพื่อขัดเกลากิเลสของตนเองต่อไป ครับ.
...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...
ขอบพระคุณมากค่ะที่สละเวลาตอบคำถามมาโดยตลอด ขออนุโมทนาค่ะ
