อยู่ในโลกของความคิดนึก

 
บ้านธัมมะ
วันที่  20 พ.ค. 2552
หมายเลข  12422
อ่าน  6,932

เมื่ออบรมเจริญปัญญาจริงๆ ก็จะเห็นพระคุณของพระผู้มีพระภาคที่ทรงแสดงพระธรรมโดยละเอียด ตั้งแต่ขั้นปาติโมกขสังวรศีล ความประพฤติทางกายและทางวาจาที่ควรแก่สมณะ คือเพศบรรพชิตผู้สงบ แม้แต่การมองก็มองชั่วแอกเพื่อให้ระลึกอยู่เสมอว่า ไม่ควรต่อเรื่องให้ยืดยาว เมื่อเห็นแล้วก็ไม่ควรคิดวิจิตรเป็นคนนั้น เป็นคนนี้ เรื่องนั้น เรื่องนี้มากมาย เมื่อเห็นแล้วก็รู้ว่าเป็นเพียง “เห็น” จะชั่วแอกหรือไม่ชั่วแอกก็ตาม เห็นแล้วก็จบ ขณะนั้นก็จะไม่ผูกพันเยื่อใยในนิมิต อนุพยัญชนะ

เมื่อปัญญารู้ชัดจริงๆ ว่าที่เคยเห็นเป็นโลกภายนอกมีคนมากมายนั้น ก็เป็นเพราะคิด ถ้าไม่คิด เพียงเห็นแล้วก็หมด จะมีคนเยอะไหม แต่เพราะเคยคิดมานาน เพราะฉะนั้น ก็ย่อมคิด แล้วแต่ว่าจะคิดอะไร แม้ว่าจะเห็นสิ่งเดียวกัน แต่ละคนคิดไม่เหมือนกันเลยตามเหตุตามปัจจัยที่ได้สะสมมา เช่น เห็นดอกไม้ท่านหนึ่งพอใจว่าสวย อีกท่านหนึ่งว่าไม่สวย ฉะนั้น สวยหรือไม่สวยจึงเป็นความคิดของแต่ละคน

โลกที่แท้จริงจึงเป็นโลกของความคิดของแต่ละบุคคล เมื่อสติระลึกรู้ลักษณะของนามธรรมและรูปธรรมจริงๆ ก็จะรู้ชัดว่าขณะนั้นเป็นนามธรรมที่กำลังคิดเรื่องต่างๆ เท่านั้น ไม่ว่าจะคิดอะไรก็ตาม เมื่อรู้ลักษณะของนามธรรมที่คิดก็รู้ว่าเรื่องราวที่เป็นคน สัตว์ต่างๆ ไม่มีจริงๆ

ขณะที่เป็นทุกข์กังวลใจก็รู้ว่าทุกข์ เพราะความคิด ขณะที่เป็นทุกข์ก็โดยนัยเดียวกัน ขณะที่ดูโทรทัศน์เรื่องที่ชอบใจก็เป็นสุข เพราะคิดตามภาพที่เห็น ฉะนั้น ไม่ว่าจะอยู่ ณ ที่ใดก็ตาม ก็อยู่ในโลกของความคิดนึกนั่นเอง โลกแต่ละขณะจึงเป็นนามธรรมที่เกิดขึ้นรู้อารมณ์ที่ปรากฏทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย แล้วก็คิดนึกต่อทางใจเป็นเรื่องราวต่างๆ เท่านั้นเอง

ดาวน์โหลดหนังสือ --> ปรมัตถธรรมสังเขป


  ความคิดเห็นที่ 1  
 
suwit02
วันที่ 20 พ.ค. 2552

สาธุ

 
  ความคิดเห็นที่ 2  
 
toangsg
วันที่ 27 ต.ค. 2552

ขออนุโมทนาครับ

 
  ความคิดเห็นที่ 3  
 
panasda
วันที่ 18 พ.ย. 2552

ขออนุโมทนาค่ะ

 
  ความคิดเห็นที่ 4  
 
khan
วันที่ 14 มิ.ย. 2553

ขณะที่เรามีความคิดนึก โดยไม่สามารถที่จะหลีกเลี่ยงได้แต่เราก็มีจิตที่เป็นวิริยะเพียงน้อยนิดที่จะมีสติ หรือจิตที่มีอยู่นี้ก็รู้ได้ในเรื่องหยาบๆ เช่น ตาไปดูทีวีเป็นภาพยนตร์ที่มีวิวสวยๆ แล้วมีเสียงดนตรีประกอบที่เราชอบ ในขณะนั้น จิตเรารู้ได้ว่าเรามีความสุข พอใจ และมีพลังให้จิตที่จะทำกุศลขึ้นมา เช่น สวดมนต์ อ่านหนังสือที่เกี่ยวกับ พระพุทธเจ้า หรือพระไตรปิฎกเช่นอภิธรรมแม้จะเข้าใจยากยิ่ง (โชคดีมากค่ะที่มีเว็บไซค์ของท่านอาจารย์ที่ได้ขยายความเรื่องของความละเอียดของจิต ที่มีรูปธรรม นามธรรมประกอบแบบขั้นลึกซึ้งจริงๆ พึ่งได้รู้จริงๆ ค่ะว่านามธรรมประกอบด้วย จิต และเจตสิกแล้วยังมีย่อยๆ อีก เป็น จิต ๘๙ เจตสิก ๕๒ ก็ยังต้องศึกษาขั้นประจักษ์อีก ขอบคุณค่ะ)

ที่ถามมา คือ อยากทราบว่า ขณะนั้นจิตเป็นอกุศลเกิดขึ้น คือกามภพ แล้วมันทำให้เราเกิดกุศลขึ้นมาได้ ก็รอบตัวเรามีแต่อกุศลมากกว่ากุศล

กราบอนุโมทนาค่ะ

 
  ความคิดเห็นที่ 5  
 
pamali
วันที่ 4 พ.ย. 2553
กราบท่านอจ. และขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านค่ะ..
 
  ความคิดเห็นที่ 6  
 
รษิพร
วันที่ 5 พ.ย. 2553

ขอกราบท่านอาจารย์ค่ะ เพราะดิฉัน ได้อ่านได้สัมผัสจากถ้อยคำวลีทุกประโยคที่ได้ยินได้ฟัง ทำให้มีสติและมีชีวิตอย่างมีกำลัง หลังจากที่สูญเสียคุณแม่ มีพระธรรมเป็นที่พึ่งที่อาศัยของจิต

ขออนุโมทนาค่ะ

 
  ความคิดเห็นที่ 7  
 
อนัญญา
วันที่ 14 ส.ค. 2554

กราบอนุโมทนาค่ะ

 
  ความคิดเห็นที่ 8  
 
ckannikar
วันที่ 19 ต.ค. 2555

เรียนท่านผู้รู้และมีเมตตา

ดิฉันเป็นมือใหม่ (มากๆ ) ในทางธรรม ได้พยายามจะอ่านหนังสือปรมัตถธรรมของท่านอาจารย์สุจินต์ (ซึ่งพบจากเวปนี้โดยบังเอิญ-เป็นโชควาสนา) แต่อ่านไม่ค่อยรู้เรื่อง แต่ยังพยายามจะอ่าน (เพราะมีข้อสงสัยของตัวเอง พยายามจะหาคำตอบจากหนังสือ เผื่อว่าจะเจอ) และหวังว่าการอ่านซ้ำๆ น่าจะช่วยขยับเพิ่มความเข้าใจได้ทีละนิด ขณะนี้ยังอ่านไม่ถึง 1 จบ และยังไม่ได้คำตอบต่อข้อที่สงสัย เพื่อให้ดิฉันมีกำลังใจอ่านต่อ (ขอโทษที่นึกเพื่อตัวเองอย่างเดียวเลย) จึงขอความช่วยเหลือจากผู้รู้ที่มีเมตตาต่อเด็ก (ในทางธรรม) อย่างดิฉันด้วยคือ

1."ความคิดนึกเป็นจิต"หรือคะ ดิฉันเห็นจากในหนังสือปรมัตถธรรม หรือว่าดิฉันเข้าใจผิด เพราะยอมรับว่าบางครั้งอ่านข้าม เนื่องจากเป็นเด็กที่ข้ามมาอ่านหนังสือผู้ใหญ่ จึงไม่ค่อยรู้เรื่อง บางครั้งจึงข้ามบ้าง

2.ดิฉันรู้สึกว่า บางครั้งเคยเห็น ความคิดของตัวเองที่เรื่อยเปื่อยไร้สาระและไม่เกี่ยวกับตัวเองเลย เหมือนคนแต่งนิยาย เวลาที่ใกล้หลับหรือเหม่อ แต่พอมีสติรู้ตัว ความคิดเรื่อยเปื่อยนั้นก็หยุด ไม่ว่าความคิดจะเป็นจิตหรือเจตสิกก็ตาม ดิฉันสงสัยว่า ทำไมมันจึงฟุ้งไปสร้างเรื่องราวที่ไม่เกี่ยวกับตัวเองเลยแม้แต่นิดเดียว ดิฉันไม่เข้าใจสิ่งนี้เลยค่ะ

ขอบพระคุณมากนะคะ หากจะมีคนกรุณาคนหน้าใหม่และมือใหม่ (จริงๆ )

 
  ความคิดเห็นที่ 9  
 
paderm
วันที่ 23 ต.ค. 2555

เรียนความเห็นที่ 8 ครับ

1."ความคิดนึกเป็นจิต"หรือคะ ดิฉันเห็นจากในหนังสือปรมัตถธรรม หรือว่าดิฉันเข้าใจผิด เพราะยอมรับว่าบางครั้งอ่านข้าม เนื่องจากเป็นเด็ก (ทางธรรม) ที่ข้ามมาอ่านหนังสือ ผู้ใหญ่จึงไม่ค่อยรู้เรื่อง บางครั้งจึงข้ามบ้าง

- ความคิดนึก เป็นสภพาธรรมที่มีจริง ที่เป็นนามธรรม คือ เป็นสภาพธรรมที่รู้อารมณ์ หมายถึงว่า เมื่อความคิดเกิดขึ้น จะต้องรู้อะไรบางอย่าง นั่นคือขณะที่มีความคิดนึกเกิดขึ้น จะต้องมีสิ่งที่ถูกคิด สิ่งที่ถูกคิด เรียกว่า อารมณ์ เพราะฉะนั้น ความคิดนึกจึงเป็นนามธรมเป็นสภาพธรรมที่รู้อารมณ์ ซึ่ง ความคิดนึก ก็ไม่พ้นจากนามธรรม คือ จิต เจตสิก อาศัยจิตที่เป็นใหญ่ในการรู้ ก็ทำให้มีการคิดนึก เพราะ อาศัยจิต และ อีกนัยหนึ่ง วิตกเจตสิกก็ทำหน้าที่ ตรึกนึกคิดได้ ครับ

2.ดิฉันรู้สึกว่า บางครั้งเคยเห็น ความคิดของตัวเองที่เรื่อยเปื่อยไร้สาระและไม่เกี่ยวกับตัวเองเลย เหมือนคนแต่งนิยายไม่มีราคา เวลาที่ใกล้หลับหรือเหม่อ แต่พอมีสติรู้ตัวความคิดเรื่อยเปื่อยนั้นก็หยุด ไม่ว่าความคิดจะเป็นจิตหรือเจตสิกก็ตาม ดิฉันสงสัยว่า ทำไมมันจึงฟุ้งไปสร้างเรื่องราวที่ไม่เกี่ยวกับตัวเองเลยแม้แต่นิดเดียว ดิฉันไม่เข้าใจสิ่งนี้เลยค่ะ

พระพุทธเจ้าทรงแสดงไว้ครับว่า วิตกเจตสิก ที่เป็นสภาพธรรมที่ตรึก นึกคิด และอาศัยจิตด้วยนั้น ท่านเปรียบเหมือนเท้าของโลก คือ ก้าวไปทุกที่ ทุกเวลาได้ คิดเรื่องต่างๆ อย่างรวดเร็ว เพราะฉะนั้น จิตและเจตสิกเป็นสภาพธรรมที่เกิดขึ้นและดับไปอย่างรวดเร็ว และ จิต เมื่อเกิดขึ้น ก็ย่อมคิดนึก ไปในเรื่องราวต่างๆ ตามความทรงจำไว้ ที่เคยจำไว้ จำไว้ในเรื่องอะไร ก็คิดไปในเรื่องนั้น เพียงแต่ว่า จะคิดด้วยกุศล หรืออกุศล ซึ่ง เพราะ อาศัยกิเลสเป็นปัจจัย ก็ทำให้คิดไปในเรื่องราวต่างๆ ที่อยู่รอบตัว และ คิดเรื่องตนเองก็ได้ แต่คิดด้วยจิตที่เป็นอกุศล ด้วยความฟุ้งซ่านเพราะอาศัยเหตุ คือ กิเลสเป็นสำคัญ ครับ

และ ท่านเปรียบ จิต ดังเช่น ลิง คือ ลิงย่อมอยู่ไม่สุข เที่ยวไป เที่ยวมาในที่ต่างๆ จิตที่มากด้วยกิเลสก็เช่นกัน เปรียบเหมือนลิง ที่ อยู่ไม่สุข เที่ยวไปมาในอารมณ์ต่างๆ ทาง ตา หู จมูก ลิ้น กายและใจ คิดไปในเรื่องราวต่างๆ ซึ่งการจะจับลิง ห้ามไม่ให้ลิงไปที่ไหน หรือ ห้ามจิต ไม่ให้ฟุ้งซ่านด้วยอกุศล ไม่ใช่ตัวเราที่จะห้ามได้ แต่มีสภาพธรรมอย่างหนึ่ง คือ ปัญญาที่สามารถตัดกิเลส ได้ จนหมดสิ้น ห้ามจิตที่เคยคิดไม่ดี ไปในอารมณ์ต่างๆ เป็นจิตที่ไม่มีอกุศล คิดไปในทางที่ดีได้ครับ ดังนั้น จิตเมื่อเกิดขึ้น ก็ต้องคิดเป็นไปในอารมณ์ต่างๆ อยู่แล้ว เพียงแต่ว่าจะคิดด้วยกุศลจิต หรือ อกุศลจิต เพราะฉะนั้น อาศัยการฟังพระธรรม ศึกษาพระธรรมย่อมที่จะทำให้คิด ตรึกไปในทางกุศล ในทางที่ดี แทนที่การคิดด้วยอกุศลได้มากขึ้น ครับ

ขออนุโมทนาที่ร่วมสนทนา

 
  ความคิดเห็นที่ 10  
 
pamali
วันที่ 24 ม.ค. 2556
ขออนุโมทนาค่ะ
 
  ความคิดเห็นที่ 11  
 
nopwong
วันที่ 22 เม.ย. 2556

ขออนุโมทนา

 
  ความคิดเห็นที่ 12  
 
Rodngoen
วันที่ 19 พ.ค. 2556

ขอบคุณ และขออนุโมทนาครับ

 
  ความคิดเห็นที่ 13  
 
สิริพรรณ
วันที่ 24 ก.พ. 2557

ฟังธรรมมากๆ ต่างกับฟังน้อย ฟังน้อยๆ ก็ต่างกับไม่สนใจฟัง

ขอบพระคุณทุกท่านที่มีส่วนในการสนทนาธรรม

 
  ความคิดเห็นที่ 14  
 
Komsan
วันที่ 31 ก.ค. 2558

ขอขอบพระคุณและขออนุโมทนาครับ

 
  ความคิดเห็นที่ 15  
 
peem
วันที่ 6 ธ.ค. 2558

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

 
  ความคิดเห็นที่ 16  
 
Tommy9
วันที่ 20 มี.ค. 2559

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ

 
  ความคิดเห็นที่ 17  
 
worrasak
วันที่ 12 ต.ค. 2559

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ

 
  ความคิดเห็นที่ 18  
 
doungjai
วันที่ 11 เม.ย. 2560

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

 
  ความคิดเห็นที่ 19  
 
วิริยะ
วันที่ 18 เม.ย. 2561

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

 
  ความคิดเห็นที่ 20  
 
Somporn.H
วันที่ 5 มี.ค. 2562

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

 
  ความคิดเห็นที่ 21  
 
chatchai.k
วันที่ 21 มี.ค. 2563

ขออนุโมทนาครับ

 
  ความคิดเห็นที่ 22  
 
ค่อยๆศึกษา
วันที่ 29 ส.ค. 2564

ขอบคุณมากครับ ขออนุโมทนาครับ ยินดีในกุศลของทุกๆ ท่านครับ

 
  ความคิดเห็นที่ 23  
 
ก.ไก่
วันที่ 25 ก.ย. 2564

อนุโมทามิ

 
  ความคิดเห็นที่ 24  
 
Sea
วันที่ 28 ก.พ. 2565

ขออนุโมทนาค่ะ

 
  ความคิดเห็นที่ 25  
 
yu_da2554hotmail
วันที่ 14 ส.ค. 2566

ยินดีในกุศลจิตค่ะ

 
  ความคิดเห็นที่ 26  
 
ประพันธ์​prapun
วันที่ 12 ม.ค. 2567

Ckannikar ตอนนี้​มีหนังสือ​เสียง​ ถอดทุกตัวอักษร​พูดให้ฟัง​ หาจากกูเกิ้ล​ก็ได้​ ผมฟังบ่อยครับสะดวกดีมากครับ

 
เขียนความคิดเห็น กรุณาเข้าระบบ