อัปปมัญญา [ธรรมสังคณี]

[เล่มที่ 75] พระอภิธรรมปิฎก ธรรมสังคณี เล่ม ๑ ภาค ๑ - หน้าที่ 536

เรื่อง อัปปมัญญาคืออย่างไร

ก็อัปปมัญญาเหล่านี้ทั้งหมด ย่อมเป็นไปในอารมณ์ไม่มีประมาณ ด้วยเหตุนั้น ท่านจึงกล่าวไว้ว่า จริงอยู่ สัตว์ไม่มีประมาณเป็นอารมณ์ของอัปปมัญญาเหล่านี้ และพึงเจริญเมตตาเป็นต้นไปในประเทศเท่านี้ต่อสัตว์หนึ่ง ดังนี้แล้ว ไม่ถือเอาประมาณอย่างนี้ แล้วให้เป็นไปด้วยอำนาจแห่งการแผ่ไปทั้งสิ้นนั่นแหละ เพราะฉะนั้น จึงเรียกว่า อัปปมัญญา ด้วยเหตุนั้น ข้าพเจ้าจึงกล่าวว่า

พรหมวิหาร ชื่อว่ามี ๔ เพราะเป็น ทางหมดจด เป็นต้น

อนึ่ง ลำดับแห่งพรหมวิหารเหล่านั้นย่อมมี เพราะอาการมีประโยชน์เกื้อกูลเป็นต้น และพรหมวิหารเหล่า นั้น ย่อมเป็นไปในอารมณ์ไม่มีประมาณ เพราะฉะนั้น จึงเรียกว่า อัปปมัญญา ดังนี้.

ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย