ความรู้สึกสุข ทุกข์ เฉยๆ ทั้งหมดเป็นธรรม
ผู้ฟัง คิดนึกที่ผมกล่าวว่าทางใจไม่ถูก หรือครับ
ท่านอาจารย์ ยังไม่ได้ใช้คำว่าทางใจ ถามว่าอะไรมีบ้าง มีเห็น มีได้ยิน มีได้กลิ่น มีลิ้มรส มีการรู้สิ่งที่กระทบสัมผัส มีคิดนึก ให้รู้ว่าเป็นธรรม คิดนึกเป็นธรรมแค่นี้ ยอมไหม หรือว่าเป็นเรา เพราะฉะนั้น ต้องฟังแล้วฟังอีก แม้แต่คิดหนึ่งขณะก็ไม่ใช่เรา แค่เป็นธรรมก่อน เป็นสิ่งที่มีจริงๆ นอกจากเห็น ได้ยิน ได้กลิ่น ลิ้มรส รู้สิ่งที่กระทบสัมผัส แล้วยังมีความรู้สึกต่างๆ อีก นี่ทุกคนพิสูจน์ได้เลย ใช่ไหมคะ ดีใจบ้าง เสียใจบ้าง สุขบ้าง ทุกข์บ้าง เป็นสิ่งที่มีจริง เป็นธรรม ก็ยังไม่แยกเป็นนามธรรม หรือรูปธรรมยังไม่แยก แต่เพื่อเตือนให้รู้ว่าเป็นธรรม สามารถที่จะอบรมเจริญปัญญา จากความรู้พื้นฐานขั้นต้นไปสู่การที่จะรู้จริงๆ ว่าเป็นธรรม เพราะว่าจริงๆ แล้วความรู้สึกของแต่ละคนไม่เที่ยง ไม่มีใครสุขได้ตลอดเวลา ไม่มีใครเป็นทุกข์ตลอดเวลา และความรู้สึกก็ไม่ใช่มีแต่เฉพาะสุข หรือทุกข์ทางกาย ทางใจ แม้ว่าร่างกายสบายดี แต่ใจก็เป็นทุกข์ได้
เพราะฉะนั้น ก็แยกความรู้สึกอีก ว่าความรู้สึกทางกายก็อย่างหนึ่ง ความรู้สึกทางใจก็อย่างหนึ่ง ทั้งหมดเป็นธรรม แล้วเวลาที่ไม่สุขไม่ทุกข์ ไม่ดีใจไม่เสียใจ ก็มีความรู้สึกไม่สุขไม่ทุกข์ด้วย ก็เป็นธรรมอีก เพราะฉะนั้นหนีธรรมพ้นไหม ไม่พ้นเลย เป็นธรรมทั้งหมดที่จะให้เข้าใจจริงๆ ว่าเป็นธรรมทั้งหมด มีความรู้สึกแล้วมีอะไรอีก
ที่มา ...