ทบทวนปัจจัย - อารัมมณปัจจัย

ต่อไปโดยอารัมมณปัจจัย   การทบทวนนี้จะทบทวนโดยย่อ ๆ เท่านั้นเอง   

โลภมูลจิตดวงที่ ๑ คือโลภมูลจิต ทิฏฐิคตสัมปยุตตัง  อสังขาริกกัง  โสมนัสสหคตัง   เป็นอารัมมณปัจจัยได้ไหม ?  ได้  เพราะเหตุว่าสภาพธรรมทุกอย่างสามารถที่จะเป็นอารมณ์ได้  แม้โลภมูลจิตก็เป็นอารมณ์ได้   อย่างท่านที่เคยบอกว่า  เคยเห็นผิด   เคยเข้าใจผิด   เคยกราบไหว้ผิด  ในขณะนั้นก็เป็นการระลึกถึงโลภมูลจิตที่เป็นทิฏฐิคสัมปยุตต์

โลภมูลจิตเป็นอารมณ์ของอกุศลจิตได้   เป็นอารมณ์ของกุศลจิตได้ไหม?  ได้  เพราะฉะนั้นจะเห็นได้ว่า  โลภมูลจิตซึ่งเป็นอนัตตา  ไม่มีใครสามารถจะบังคับบัญชาได้  เมื่อมีเหตุปัจจัยก็เกิดขึ้นเป็นอกุศล  เป็นจิตที่ยินดีพอใจในความเห็นผิด   แต่แม้กระนั้นกุศลจิตก็ยังมีโลภมูลจิตที่มีความเห็นผิดนั้นเป็นอารมณ์ได้

สติปัฏฐานสามารถจะเกิดระลึกได้   หรือว่าสามารถที่จะพิจารณาเห็นว่า  สิ่งนั้นเป็นโลภมูลจิตที่เกิดร่วมกับความเห็นผิด  การที่รู้อย่างนั้นก็เป็นมหากุศล  ในขณะนั้นมีโลภมูลจิต   ทิฏฐิคตสัมปยุตต์เป็นอารมณ์

วันหนึ่ง ๆ ถ้าสติปัฏฐานไม่เกิด   จะไม่ทราบเลยว่า  มีอะไรเป็นอารมณ์บ้าง  ทุกคนคิดหลายเรื่อง  เคยคิดถึงเรื่องที่สนุกสนานได้   ขณะนั้นก็เป็นสภาพของจิตที่มีโลภะเกิดขึ้น เพราะฉะนั้นในขณะนั้นก็โลภมูลจิตนั้นเป็นอารมณ์ได้ หรือเวลาที่สติระลึกลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังเป็นโลภะ   ขณะนั้นเป็นสติปัฏฐาน   ย่อมสามารถจะรู้ได้ว่าขณะนั้นมีลักษณะของโลภมูลจิตเป็นอารมณ์  แต่ถ้าสติปัฏฐานไม่เกิดนี้   ก็ยากที่จะรู้ว่า  วันหนึ่ง ๆ มีอะไรเป็นอารมณ์บ้าง

สำหรับอารัมมณปัจจัย ก็ไม่มีอะไรน่าสงสัยนะคะ