ทบทวนปัจจัย - อนันตรปัจจัย

ปัจจัยที่ ๗  โดยอนันตรปัจจัย  คือ เป็นปัจจัยโดยให้จิตและเจตสิกขณะต่อไปเกิดสืบต่อ  เมื่อจิตนั้นและเจตสิกที่เกิดร่วมด้วยดับไป   ไม่มีระหว่างคั่นเลย   การเกิดดับสืบต่อของจิตและเจตสิก   เพราะเหตุว่าจิตทุกดวงและเจตสิกที่เกิดร่วมด้วย  เป็นอนันตรปัจจัย  หมายความว่า  ทำให้ขณะต่อไปเกิดขึ้น  เมื่อจิตและเจตสิกขณะนั้นดับไป  สำหรับอนันตรปัจจัยก็เป็นปัจจัยได้เฉพาะนามธรรมเท่านั้น   

เวลานี้มีใครมีอำนาจเป็นตัวตน   ที่จะไม่ให้จิตในขณะนี้เป็นอนันตรปัจจัยได้ไหม ?   ไม่มีทางเลย   ใครที่บอกว่าไม่อยากเกิด   ไม่สามารถที่จะทำให้จิตเจตสิกไม่เกิดได้  ถ้าจิตเจตสิกนั้นยังเป็นอนันตรปัจจัยอยู่   เพราะฉะนั้นมีจิตขณะเดียวที่ไม่เป็นอนันตรปัจจัย  คือจิตไหนคะ ?  จุติจิตของพระอรหันต์เท่านั้น  ซึ่งเมื่อจุติจิตของพระอรหันต์ดับแล้ว  จะไม่มีจิตอื่นเกิดสืบต่อเลย

ถาม   จุติจิตของบุคคลที่จะไปเกิดเป็นอสัญญสัตตาพรหมนี้  เป็นอนันตรปัจจัยแก่ปฏิสนธิจิตของคนนั้นที่ปฏิสนธิหลังจากที่ตายจากการเป็นอสัญญสัตตาพรหมหรือเปล่า ?

ท่านอาจารย์ ถูกต้อง

ถาม   และจิตของพระอรหันต์ก่อนที่จะเข้านิโรธสมาบัติ  ก็เป็นอนันตรปัจจัยเช่นเดียวกัน  แก่จิตขณะแรกที่ออกจากสมาบัติ

ท่านอาจารย์ ถูกต้อง 

ถ้าไม่เป็นอนันตรปัจจัยจะไม่มีจิตเกิดแน่ๆ   หลังจากนั้นใช่ไหม ?

ถาม   ครับ  แต่อนันตรปัจจัยนี้  เป็นปัจจัยโดยที่ทำให้จิตดวงต่อไปเกิดขึ้นทันที  โดยไม่มีระหว่างคั่น  แต่นี่ระหว่างตั้งเยอะแน่ะครับ  อาจารย์

ท่านอาจารย์ หมายความว่า  ที่ไม่มีเกิดขึ้นด้วยกำลังของฌาน   ยกเว้นเป็นพิเศษ

ใครอยากจะทำอย่างนั้นก็ได้  คือ ธรรมเป็นเรื่องที่ทุกคนสามารถจะกระทำได้จริง ๆ   ถ้าเหตุสมควรแก่ผล  แต่ไม่ใช่ว่าหลอกตัวเอง  ทั้ง ๆ ที่ไม่ใช่นิโรธสมาบัติ  ก็คิดว่าเป็นนิโรธสมาบัติ  อันนั้นเป็นความเข้าใจผิด  เป็นความเห็นผิด  แต่ถ้าต้องการจะกระทำ  ก็ย่อมได้  แต่เหตุต้องสมควรแก่ผล

ถาม   คนที่จะเข้านิโรธสมาบัติได้  หมายความว่าจะต้องได้ฌานโลกีย์  คือ อรูป

ท่านอาจารย์ ผู้ที่จะเข้านิโรธสมาบัติ  คือ ขณะที่ดับจิตเจตสิก  ไม่มีนามธรรมเกิดเลยได้   ผู้นั้นต้องเป็นพระอนาคามีบุคคล  หรือพระอรหันต์  ที่ได้อรูปฌานขั้นสูงที่สุด   

เพราะฉะนั้นสำหรับพระโสดาบัน   พระสกทาคามี  ก็ไม่สามารถที่จะเข้านิโรธสมาบัติได้  ถ้าเป็นผู้ที่ได้อรูปฌานขั้นสูงสุด  คือ ถึงเนวสัญญานาสัญญา   แต่เป็นปุถุชน  หรือเป็นพระโสดาบัน  หรือเป็นพระสกทาคามี  ก็เข้าไม่ได้

ถาม   คือหมายความว่า  จะต้องมีสมถพละ  และวิปัสสนาพละควบคู่กันไป

ท่านอาจารย์ ถูกต้อง