การจะให้จิตสงบเป็นสมาธิขั้นสูงแสนยาก

ส.   การที่จะให้จิตสงบ นี่คะ แสนยาก ไม่ใช่ว่าสามารถที่จะสงบแล้วก็มั่นคง ดื่มด่ำ  แนบแน่น ในความสงบ ประกอบพร้อมด้วยสมาธิที่มั่นคงยิ่งขึ้น ตามขั้น พร้อมด้วยสติสัมปชัญญะ ซึ่งทุกท่านก็จะทดลองพิสูจน์ได้ ว่าสามารถจะเป็นอย่างนั้นไหม รู้ลักษณะของจิต ที่สงบไหม แล้ว จิตนั้นสงบขึ้น อีกนิดหน่อย ท่านรู้ไหม ถ้าไม่รู้ก็ไม่สามารถที่จะเจริญความสงบขึ้นไปอีกได้ เพราะเหตุว่าการที่จะให้ความสงบถึงขั้นอุปจารสมาธิก็ดี อัปปนาสมาธิก็ดี ต้องประกอบพร้อมด้วยสัมปชัญญะบริบูรณ์ ที่จะรู้ว่าขณะนั้นสงบเพิ่มขึ้นอีกนิดหนึ่งแล้ว อีกนิดหนึ่งแล้ว อีกนิดหนึ่งแล้ว จนกระทั่งถึงอุปจารสมาธิ แน่นอน ความรู้สึกตัวบริบูรณ์ในสภาพธรรมตามความเป็นจริงในขณะนั้น เมื่อ เป็นความสงบ ก็เป็นความสงบ ไม่ใช่ โลภะ เพราะฉะนั้น ปัญญาต้องสามารถแยกโลภะกับความสงบออกได้ จึงจะเจริญสมถภาวนา ไม่ใช่อยู่ดีๆ ไปนั่งรวมๆ กัน แล้วก็จดจ้องที่ ๑ ที่ใด แล้วก็มีแต่ความไม่รู้ทั้งหมด ทุกคนไม่รู้อะไรเลยไปถึงก็ไปนั่งๆ แล้วก็บอกว่าสงบแล้ว สงบแล้ว สงบแล้ว นั่นเป็นสิ่งที่เป็นไปไม่ได้ เพราะว่าไม่ประกอบด้วยเหตุผล