กุศลจิตที่เจือปนด้วยอกุศลจิตมันเป็นอย่างไร
ผู้ฟัง กุศลจิตที่เจือปนด้วยอกุศลจิตมันเป็นอย่างไร
อ.วิชัย ที่คุณสุกิจพูดว่าเจือปนหมายความว่าไม่ใช่ขณะเดียวกันใช่ไหม
ผู้ฟัง ใช่ครับ อย่างที่เราศึกษา มันจะมีจิตที่เจือปน
อ.วิชัย ก็คงจะกล่าวไม่ได้ว่าเจือปน เพราะเหตุว่าถ้าเจือปนก็คงเป็นไปไม่ได้ เพราะเหตุว่าโดยสภาพของกุศลแล้ว ก็จะไม่มีอกุศลใดๆ เกิดร่วมด้วยเลย ฉะนั้นถ้ากล่าวว่าเมื่อกุศลเกิดแล้วต้องดับไป อย่างเช่น ถ้ากล่าวว่าขณะที่มีความรู้ความเข้าใจ ขณะนั้นเป็นกุศล แม้ขณะที่กำลังฟัง แต่ขณะใดก็ตามที่สำคัญว่าเรารู้แล้วๆ ที่เปรียบว่ารู้มากกว่าบุคคลอื่น ฉะนั้นให้เห็นว่าไม่ได้เป็นความเข้าใจเลย แต่ว่ายังมีความสำคัญตนในขณะนั้น ไม่ใช่กุศล เพราะเหตุว่าต้องแยกแยะทีละขณะ เพราะเหตุว่ากุศลเกิดขึ้นแล้วก็ดับไป แล้วโอกาสของอกุศลเกิดก็เป็นไปได้ ก็มี นี่คือตามเหตุตามปัจจัย
สุ. จิตก็เกิดขึ้นหนึ่งขณะแล้วก็ดับไป แล้วขณะต่อไปก็เกิดสืบต่อเป็นจิตประเภทต่างๆ กันก็ได้ เร็วมาก เพราะว่าจิตเกิดเป็นอย่างไรก็เป็นอย่างนั้น
ผู้ฟัง ใช่ครับ เพียงแต่เจือปนด้วยเจตสิกบางอย่าง
สุ. หมายความถึงเจตสิกเกิดกับจิตได้ในหนึ่งขณะ
ผู้ฟัง อย่างเช่นฉันทะเป็นต้น เป็นกุศล และเป็นอกุศล
สุ. เป็นปกิณกเจตสิก หมายความว่าไม่ได้เกิดกับจิตทุกประเภท แต่เกิดกับจิตที่เป็นกุศลก็ได้ เป็นอกุศลก็ได้ วิบากก็ได้ กิริยาก็ได้
ที่มา ...