ยังไม่รู้ธาตุที่เห็นที่กำลังเห็นในขณะนี้
ผู้ฟัง เมื่อเวลาพูดชื่อใดก็ตาม ก็จะนึกถึงแต่ลักษณะของปรมัตถธรรมจึงมีชื่อต่างๆ เหล่านี้ ความเข้าใจในขั้นนี้ควรเข้าใจแค่นี้เพียงพอแล้ว หรือว่าต้องเข้าใจมากกว่านี้
สุ. ถ้าแค่นี้เพียงพอก็ไม่มีอะไรที่จะต้องกระทำอีกเพราะว่าดับกิเลสหมดแล้ว แต่ว่าธรรมเป็นสิ่งที่ทุกคนพิสูจน์ได้ด้วยตัวเอง แต่ละคนขณะนี้จะคิดยังไง จะเข้าใจสิ่งที่ได้ยินได้ฟังแค่ไหน คนอื่นไม่สามารถจะรู้ได้เลยนอกจากแต่ละคน เพราะฉะนั้นลองพิจารณาความจริง ขณะนี้มีสิ่งที่กำลังปรากฏ ได้ยินได้ฟัง และก็เข้าใจว่าเป็นธรรม เพราะเหตุว่าเป็นลักษณะของสิ่งที่มีจริงซึ่งเป็นธาตุซึ่งไม่มีใครเป็นเจ้าของ จะว่าเป็นเจ้าของสิ่งหนึ่งสิ่งใดซึ่งมีปัจจัยเกิดแล้วดับเป็นไปไม่ได้เลย นี่คือความเข้าใจ ทุกคนคงจะเข้าใจเหมือนกัน แต่ว่าขณะนี้กำลังเข้าใจลักษณะที่เป็นธรรมของสิ่งที่ปรากฏ หรือเปล่า อันนี้แต่ละคนก็เป็นผู้ตรงอีก ฟังเรื่อง และก็เข้าใจ แต่ยังไม่ถึงกับสามารถที่จะรู้ลักษณะของนามธรรม และรูปธรรม เพราะว่าสิ่งที่มีจริงๆ จะมีลักษณะที่ต่างกันเป็น ๒ อย่าง สภาพธรรมอย่างหนึ่งไม่สามารถจะรู้อะไรได้เลย ฟังอย่างนี้ก็เข้าใจ และสิ่งที่กำลังปรากฏทางตาขณะนี้ก็ไม่รู้อะไร ไม่โกรธ ไม่หิว ไม่อะไรทั้งหมด เป็นแต่เพียงสิ่งที่เมื่อกระทบจักขุปสาทจึงปรากฏได้ให้รู้ได้ว่ามีธาตุชนิดนี้ มีลักษณะอย่างนี้กำลังปรากฏ เพราะเหตุว่าแม้ธาตุทั้งหลายจะมีจริง แต่ปรากฏไม่ได้เลยถ้าจิตไม่เกิดขึ้นรู้สิ่งนั้น แล้วก็เป็นสิ่งที่จะปรากฏเฉพาะแต่ละทางด้วย เช่น เสียงไม่ปรากฏทางตา และก็สีสันวัณณะก็ไม่ปรากฏทางจมูก เพราะฉะนั้นแม้ว่าธาตุต่างๆ มีจริง แต่ต้องอาศัยทวาร หรือทาง หรือปัจจัยที่จะทำให้ธาตุนั้นปรากฏกับจิตซึ่งต้องเกิดขึ้น ธาตุนั้นจึงจะปรากฏ เพราะว่าจิตเป็นสภาพที่รู้คือสามารถที่จะเห็นสิ่งที่ปรากฏทางตา ได้ยินเสียงที่กำลังปรากฏทางหู นี่คือสิ่งที่ได้ยินได้ฟัง เป็นความจริง ทุกคนมีความเข้าใจระดับนี้ หรือเปล่ามากน้อยแค่ไหนก็เป็นเรื่องของแต่ละคน แต่ว่ารู้แค่นี้เป็นแต่เพียงรู้เรื่องราวของสิ่งที่กำลังปรากฏจริงๆ เพราะว่ามีสิ่งที่ปรากฏ และมีเห็นด้วย และเห็นก็ไม่ใช่สิ่งที่ปรากฏทางตาเลยเพราะเหตุว่าเห็นเป็นสภาพธรรมที่มีจริงที่น่าอัศจรรย์ ไม่มีรูปร่างใดๆ เลยทั้งสิ้น เสียงก็ไม่ใช่ สีก็ไม่มี กลิ่นก็ไม่มี แต่เป็นธาตุซึ่งเมื่อเกิดขึ้นแล้วต้องรู้ ด้วยเหตุนี้จึงใช้คำว่า “นามธาตุ” เพราะเหตุว่าไม่ใช่รูป และก็ไม่มีรูปใดๆ ด้วย ขณะที่กำลังฟัง และก็มีสิ่งที่กำลังปรากฏทางตา ก็เป็นเครื่องที่จะทำให้บุคคลที่ฟังเข้าใจตัวเองถูกต้องว่ากำลังฟังเข้าใจเรื่องราวสภาพธรรมที่เห็น แต่ยังไม่รู้ธาตุที่เห็นที่กำลังเห็นในขณะนี้ เพราะฉะนั้นเมื่อฟังไปแล้วมีความเข้าใจเพิ่มมากขึ้นก็จะเป็นผู้ที่ตรง
ที่มา ...