รูปภายใน รูปภายนอก
ผู้ถาม ถ้าจะกล่าวถึงว่าไม่มีสัตว์ บุคคล ตัวตน แล้วทุกสิ่งทุกอย่างเป็นรูปกับนาม นามธรรมที่อยู่ในส่วนอื่นที่ไม่ใช่ตัวเราจะย่อมรู้ได้ไหม
สุ. ก็ภายนอก เพราะฉะนั้นจึงมีคำกล่าวว่าถ้าจะกล่าวถึงภายในนัยหนึ่งก็คือสิ่งที่เคยยึดถือว่าเป็นเราทั้งรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ทั้งหมด ภายในก็คือที่ยึดถือว่าเป็นเรา ภายนอกก็คือเป็นบุคคลอื่น เพราะฉะนั้นความหมายของธรรมก็แล้วแต่ว่าจะกล่าวถึงรูปประเภทใด ถ้ารูปที่เป็นภายในเฉพาะรูปก็หมายความถึงตา หู จมูก ลิ้น กาย จักขุปสาทรูป โสตปสาทรูป ฆานปสาทรูป ชิวหาปสาทรูป กายปสาทรูป เป็นรูปภายใน จริงหรือเปล่าเห็นนี่ จะไปอยู่ที่อื่นหรือว่าไม่อยู่ตรงนั้นก็ไม่ได้ใช่ไหม เป็นอายตนะ ทุกอย่างธรรมจะสอดคล้องถ้ามีความเข้าใจเป็นพื้นฐานที่มั่นคงก็จะค่อยๆ เข้าใจสภาพธรรมนั้นๆ กว้างขวางยิ่งขึ้น แต่ขณะนี้ทิ้งไปเลยเรื่องที่ว่ารูปขันธ์ก็อยู่ที่ตัวเราเท่านั้น แต่หมายความว่าธรรมใดๆ จะอยู่ที่ไหนก็ตามแต่เมื่อมีปัจจัยเกิด และก็เป็นสภาพซึ่งไม่ใช่สภาพรู้ สภาพนั้นเป็นรูป และก็สภาพธรรมใดก็ตามที่มีปัจจัยเกิดขึ้น สภาพนั้นเป็นสภาพรู้ ไม่ว่าที่ไหนก็ตาม สภาพนั้นเป็นนามธรรม เพราะฉะนั้นถ้ากล่าวถึงจิตเห็น ไม่มีรูปร่างใดๆ มาประกอบเลย กล่าวถึงนามธรรมล้วนๆ ที่เห็นเป็นนกหรือเป็นคน ไม่มีรูปใดๆ มาเกี่ยวข้อง เห็นนี่เป็นนกหรือเป็นคน เป็นได้ไหม เห็นเป็นนกได้ไหม เห็นเป็นคนได้ไหม ไม่มีรูป ไม่กล่าวถึงรูปเลย กล่าวถึงเห็นซึ่งเป็นนามธรรม เพราะฉะนั้นเห็นเป็นเห็น ไม่ว่ารูปใดๆ ก็ตามแต่ซึ่งเราอาจจะคิดว่านกเห็น คนเห็น ปลาเห็น เราเห็น แต่เห็นจะเปลี่ยนเป็นรูปธรรมไม่ได้ เห็นต้องเป็นนามธรรม
ที่มา ...