ยิงไกล ยิงไว ยิงแม่น
วิ. สภาพธรรมเกิดแล้วก็ดับด้วย แต่ความรวดเร็วที่ปัญญาได้อบรมมาแล้วเหมือนกับยิงไกล ยิงไว แล้วก็ยิงแม่น ตามที่อุปมา
สุ. ก็คือสภาพธรรม การเกิดดับนี่จะรู้ว่าเร็วสักแค่ไหนก็คือสิ่งที่กำลังปรากฏก็ปรากฏโดยนิมิตของสิ่งนั้น กำลังปรากฏก็คือนิมิตปรากฏทั้งนั้นเลย ไม่ว่าจะเป็นรูปนิมิต เวทนานิมิต สัญญานิมิต สังขารนิมิต วิญญาณนิมิต จึงได้ทรงแสดงการเกิดดับแต่ละ ๑ ขณะด้วยพระปัญญาที่สามารถจะรู้จริงๆ ได้ว่าขณะนี้เหมือนแค่เห็น แต่ความจริงปัญญจทวาราวัชชนะ หรือจักขุทวาราวัชชนะเกิดก่อน จักขุวิญญาณเห็นดับไป สัมปฏิจฉันนะเกิดต่อ สันตีรณะเกิดต่อจากสัมปฏิจฉันนะดับไป โวฏฐัพพนะเกิดต่อ กุศล อกุศลเกิดแล้ว ไม่ปรากฏอะไรเลยทั้งสิ้น นี่คือความรวดเร็ว และก็ยังต่อทางมโนทวารที่ไม่ได้รู้ตรงลักษณะ ไม่ใช่เพียงสิ่งนี้กำลังปรากฏ ค่อยๆ เข้าใจในความเป็นสิ่งที่สามารถปรากฏได้ทางตา เมื่อไม่มีก็เป็นคนเป็นสัตว์ ที่จะนึกถึงรูปร่างสัณฐานต่อไป เพราะฉะนั้นการเกิดดับสืบต่ออย่างแสนเร็วก็จะปกปิด ไม่ให้เห็นความจริงซึ่งเป็นอนิจจัง เป็นทุกข์เพราะเกิดดับไม่เที่ยง และสิ่งที่เกิดขึ้น และดับไปไม่เที่ยงก็ไม่ใช่ของใคร และไม่ใช่ใครด้วย เพราะมีอะไรเหลือ ก็ไม่มีอะไรเหลือเลยสักอย่างเดียว แล้วจะมีตัวตนได้ยังไง
ที่มา ...