คุณหญิงชวนชม   ถามว่าการคุมกำเนิดเป็นอกุศลกรรมหรือไม่

ท่านอาจารย์    คือท่านผู้ฟังจะติดอยู่ที่คำว่า “บาป” โดยมากจะถามว่า บาปไหม หรือเป็นบุญไหม แต่ยังไม่เข้าใจจริงๆว่า อกุศลจิตเกิดขึ้นขณะใด เป็นสภาพธรรมที่ไม่ดีงาม เพราะฉะนั้นก็เป็นชีวิตประจำวันของชาวพุทธ จะรับประทานอาหารอร่อยๆ เดี๋ยวก็จะถามว่า บาปไหม จะไปดูหนังดูละครก็บาปไหม จะอ่านหนังสือพิมพ์ก็บาปไหม คือติดอยู่ที่คำนี้ แต่ให้ทราบว่า ปกติประจำวันแล้วอกุศลจิตเกิดเป็นประจำ แต่ยังไม่มีกำลังถึงกับล่วงเป็นทุจริตกรรมขณะใด ขณะนั้นจึงจะไม่ใช่อกุศลกรรม

เพราะฉะนั้นก็ต้องแยกอกุศลจิตกับอกุศลกรรม อกุศลจิต ก็ได้แก่จิตที่ไม่ดีงาม ๑๒ ประเภท คือ เป็นโลภะ ๘ เป็นโทสะ ๒ เป็นโมหมูลจิต ๒ นี่ก็เป็นเรื่องละเอียด ซึ่งคิดว่าทุกคนก็คงพอจะทราบ หรือแม้จะไม่ทราบละเอียด ก็ทราบเพียงชื่อเป็นเลาๆว่า ทุกวัน ทุกคนมีโลภมูลจิต และบางกาลก็มีโทสมูลจิต มีโมหมูลจิต นานๆจะมีกุศลจิต แต่ไม่ใช่ทุกคนทำอกุศลกรรมทุกวัน

เพราะฉะนั้นก็ต้องแยกว่า อกุศลจิตเป็นเรื่องธรรมดาในขณะที่ยังไม่ได้ล่วงเป็นทุจริตกรรมที่เป็นอกุศลกรรมบถ แต่ขณะใดที่ล่วงเป็นอกุศลกรรมบถ เมื่อนั้นจึงจะถึงความเป็นอกุศลกรรม เป็นทางให้เกิดวิบากข้างหน้าค่ะ