ส.   เขาบอกว่าการฟังธรรมเป็นกุศล แต่เวลาฟังไปฟัง นี่คะ  ไม่รู้เรื่องเลย แล้วก็จิตก็คิดนึกไปต่างๆ นานา เรื่องนั้นเรื่องนี้ แล้วก็จะเชื่อว่าการฟังธรรมเป็นกุศล ได้ไหมคะ ในเมื่อจิตของคนฟัง ต่างกัน

ผู้ฟัง .   ได้

ส.   ได้อะไรคะ ขณะที่ฟัง เป็นกุศล แต่ขณะที่นึกคิดเป็นอกุศล ได้อะไร

ผู้ฟัง .   จะเป็นกุศล หรือไม่กุศล แต่ว่าก็มีตัวอย่างที่ก่อนนี้ ใครพูดไปแล้ว  ขณะที่กบฟังพระสวดมนต์ อยู่ในที่ไหนรู้ไหม

ผู้ฟัง .   ค้างคาว

ผู้ฟัง .   ค้างคาว เสร็จแล้วจะไปรู้เรื่องอะไร ค้างคาว ฟังพระสวดมนต์ แล้วหลังจากนั้น ค้างคาวนั้น ก็ตาย ได้ไปเกิดในสวรรค์ ก็หมายความว่าที่ได้ไปเกิดในสวรรค์ จิตก็ต้องเป็นกุศลสิครับ ก็ฟังพระสวดมนต์ไม่รู้เรื่องอะไรเลย แต่จิตก็เป็นกุศลได้

ส.   ใครจะรู้วาระจิตของค้างคาวทุกตัว  กบทุกตัว คนทุกคน ที่ฟังธรรม  แล้วลักษณะของกุศลจิตของใคร คนนั้นก็รู้ ไม่ใช่คนอื่นรู้ เพราะฉะนั้น ต่อไปนี้ ถ้าเห็นค้างคาวอยู่ในวัด ก็เข้าใจว่าเป็นกุศลทั้งหมด หรือคะ

ผู้ฟัง .   คืออย่างนี้ครับ เขาถามผม แล้วผมจำบาลีได้ ค้างคาวไม่ได้รู้อะไร สรรพสัญญาในบาลีว่าอย่างนั้น สำคัญในเสียง คล้ายๆ กับเราฟังตนตรีมันเพราะ ก็ฟัง สรรพสัญญา ในนั้นว่าอย่างนั้น สำคัญในเสียงเท่านี้ จิตอื่นไม่ได้พูดถ้าอยากจะรู้ไปดูธรรมบท

ส.   ยากไหมคะ ที่จะรู้ว่าเป็นกุศล หรือ เป็นอกุศล